Verder is dit
ook skokkend dat een van die respondente 'n dosent in Sielkunde is.
Lacan se
siening van die Paryse opstande in 1968 is op verskillende maniere tersaaklik
vir wat ons nou beleef in Suid-Afrika. Dit was toe én nou 'n tyd "wat die
klippe geloop het" en volgens Lacan was die afbreek van hiërargiese
strukture beduidend vir die hele poststrukturalistiese beweging in die sosiale
wetenskappe en literatuurteorie.
Literatuurteorie
verklap altyd 'n tydsgees. Kyk onder andere na die aantal distopiese romans wat
tans in Afrikaans gepubliseer word, soos Lien Botha se Wonderboom.
John Searle se
seminale studie The Campus War - A
sympathetic Look at the University in Agony (Penguin, 1972) verraai
dieselfde simptome as wat ons tans beleef. En het Lacan nie iewers opgemerk dat
'n mens 'n simptoom net in die toekoms kan beleef nie?
Beduidend is
dit om te vermeld dat Lacan tydens die 1968-opstande, wat sowel studente as
werkers opgesweep het, vier diskoerse geanaliseer het, te wete die diskoers van
die meester; die diskoers van histerie; die Universiteit en die analis.
Lacan het ook
ontmoetings gehad met Daniel Cohn-Bendit, net soos ons owerhede in gesprek tree
met studente. Werklike rewolusies begin met idees, maar spoel altyd oor na die
werklikheid. In Frankryk het die étudiants en travailleurs saamgesnoer. Net
soos tans waar die werkers bondgenote van die studente word, en andersom.
Lacan se
ondersteuning van die studenteopstande het gelei tot skerp reaksie. Sy beroemde
seminare is gekanselleer en hy moes dit na ander ruimtes verskuif om sy
studente en gespreksgenote (soos Julia Kristeva en Phillipe Sollers) te
akkommodeer. Dit is verskuif van die Geesteswetenskappe na die Regsfakulteit by
die Place de Panthéon.
Tans word
klasse opgeskort. Sommige dosente sien studente in ander ruimtes en probeer met
die werklading voortgaan. Die meeste dosente is egter despondent en onseker oor
waarheen alles sal lei. #Fees must fall
is meer as 'n universiteitsprobleem, ofskoon dit alles afspeel op kampusse waar
lesings verlede week onderbreek is in die A.C. Jordan-gebou (Arts Block) met
loeiende brandsirenes.
Ironies genoeg
het my lesing die oggend gehandel oor Louw se "Klipwerk" en die soeke
na 'n leesstrategie vir hierdie volksverse.
Die belofte dat
daar geen verhoging van klasgelde sou wees nie, is ook deur die meeste studente
gesien as 'n belofte daar geen
klasgelde betaal gaan word nie.
Politici maak
onverantwoordelike stellings soos sluit die universiteite vir ses maande,
vergetend dat universiteite alleen subsidies ontvang op die getalle wat in 'n
jaar voltooi is. Die minister van onderwys het die warm patat teruggegooi na
universiteite wat alreeds sukkel om die boeke te laat klop met die sogenaamde
"austerity measures" en die aanbod van pakkette aan diegene wat
bereid is om vroeg af te tree.
Volgens die
jongste ranglyste van universiteite staan die UK (UCT) op 148 (wat beteken ons
het met 28 plekke gesak) en die US is in die groep 401-500 teenoor die 301-350.
Wits het wel gestyg na 182. Ons weet hierdie ranglyste is nie in klip gebeitel
nie, maar dit is wel só dat die persepsie van buite nie goed lyk vir ons
universiteite nie.
Kollegas is ook
genoop om 'n of/of-posisie in te neem en kollegiale verhoudings is tans stroef.
Die owerhede sit vasgevang tussen duiwel en die diep blou see. As hulle
enigsins verwys na die polisie of sekuriteitsbeamptes van buite die
universiteit, voel sekere dosente dat dit die struggle-jare en traumas van
daardie tyd "trigger".
Wat gemaak met
'n dreigement dat daar alleen geluister sal word as UCT brand? Of 'n biblioteek
in vlamme opgaan?
Kunswerke is
reeds verlede jaar "toegemaak", omdat sekere mense dit as aanstootlik
en kolonisties ervaar het. Diane Victor en Breyten Breytenbach se kunswerke is
hierby ingesleep, ofskoon dit meesterdiskoerse dekonstrueer en bevraagteken.
Be realistic, demand the impossible, was in 1968 met spuitverf op brûe
aangebring. En tans is die eise van geen klasgelde eweneens 'n onrealistiese
eis. De Gaulle is net met Zuma vervang.
Watter name
vervang Rudi Dutschke, Alain Krivine, Jacques Sauvageot en Daniel Cohn-Bendit?
Wanneer word 'n
studenteopstand onaanvaarbaar in die plundering van eiendom en die ontkenning
van mede-studente se reg om wel klas te loop en biblioteke te besoek?
Miskien is dit
gewens om terug te keer na 'n meesterdiskoers en om diegene wat hulself bevind
in histerie daarop attent te maak dat ons soos die toekoms van hierdie land
onberekenbare skade berokken met hierdie optrede.
Laat ons eerder
buite blokkies van ras en bevoorregting (of gewaande bevoorregting) dink aan 'n
manier om saam 'n oplossing te vind en opofferings te maak.
Slagspreuke
gaan ons nêrens bring nie. Rhodes is verwyder. Die universiteit moet
gedekoloniseer word.
Laat ons eerder
nadink oor die vier diskoerse en hoe dit saamhang.
