Jy moet jou oë diep ingooi
So reis ons van Windhoek na die
Etosha. Die vrygewige gids deel baie mee. Ek sien groot miershope, swaelneste
en dooie bome. Hy verduidelik hoe die voëltjies (wewers) nessies maak.
“Dis soos ‘n groot hotel. Maar
die ontvangs is onder, sodat ‘n slang wat probeer inseil, sal afgly.”
Tarentale stap doodluiters oor
die pad. Ek dink aan Totius se tarentaal wat soos ‘n kruiwawiel skreeu.
Die tarentaal
Die kruiwawiel se skreeugeluid
kerm hy droefgeestig uit
terwyl die skeemring vinnig
daal,
die tarentaal.
Hy soek - en dit is ook al laat
-
vir hom ‘n kameraad,
om in ‘n boom die eensaamheid
en nag te slyt.
Sáám sal hul in ‘n
blinkblaarboom
half slaap, half waak, half
droom,
en by die naadring van verderf,
alléén nie sterf.
*
Ek het gemik, en met die knal
het een dood neergeval;
die ander vlieg met wilde krag
wèg in die nag!
(Afrikaanse gedigte deur Totius. Besoek 25 Julie 2017)
Ek was aan die begin van die
jaar in hierdie wonderbaarlike land en wou terugkeer om ‘n digbundel (Astrak) te voltooi oor die dood van
geliefdes. Dit is immers Carl Jung wat beweer het ‘n mens keer terug na iets
totdat jy dit volledig begryp.
En so is dit dan. Die Bosveld-landskap
roep ‘n vervloë tyd in Pietersburg (Polokwane) op en ‘n troebel verhouding
aldaar. Ook dit word finaal begrawe. Dis net die herinneringe wat bly. Van
Windhoek tot Etosha is ongeveer vier-en-’n-half-uur se ry. Ons stop in Windhoek
by die KFC en ons eet hier ons Sondag-lunch. Die Kolonel se hoenders is
stunning. Na die peuselpakkie op SAL (so ‘n hoenderdingetjie) is hierdie kiep
uit die boonste rakke.
Laatmiddag is ons by die Etali
lodge. (Etosha Lodge Namibia. Besoek 25 Julie 2017).
Daar word ingetjekkereer. Die kamer is lieflik-luuks. Die personeel ongelooflik vriendelik.
Daar word ingetjekkereer. Die kamer is lieflik-luuks. Die personeel ongelooflik vriendelik.
Die aand is dit wildsvleis wat
na jou smaak gebraai word. Koedoe, eland, wildebees en wat nog.
‘n Jong Sjinese kind is
luidkeels aan die praat. Môre is hy, sy moeder en tante saam met my op ‘n trip.
Ek vra vir stilte. “My kind is
soet,” kap sy terug. Die bestuurder bevestig dat die wildgids geen ongehoorsame
kind sal verduur nie. Dus ontspan ek maar.
Om ses-vyftien vertrek ons na
die Etosha met die gawe gids, Charles. Hy probeer die kind by herhaling tot
orde roep. Geen geluk. Deur die skop 4x4’s stofwolke op. By die eerste
kampeerterrein is daar mense wat ontbyt maak vanuit hul luukse bus met kombuis.
Ek drink net water. Later dreig
Charles vriendelik, maar ferm: “As jy nou stilbly nie, gaan ‘n olifant op ons
afstorm en jou steel.” En daar bly ChingChong tjoepstil.
Ons sien ‘n cheetah (met drie
jongelinge), impalas, springbokke, zebras en natuurlik ‘n olifant wat net-net
lyf wys. Daar is soveel pragtige voëls en ek dink aan wyle professor Snyman wat
‘n ywerige voëlkyker was. Ek weet egter bittermin van hierdie spesies en
Charles is ‘n lopende ensiklopedie. Hy vertel van die verskille tussen manlike
en vroulike diere; van hoe lank hulle dragtig is; hoe jy hulle kan uitken: die
hoekige olifantkoei se aanskyn teenoor die meer ronde olifantbul; die lot van
die ronkedoor; hoe hulle horings lyk; die oryx se horings. (Oryx - Wikipedia. Besoek 25 Julie 2017).
Charles is baie humoristies. Hy
noem mopaniewurms Damara-tjips en die M-teken op ‘n impala ‘n leeu se
McDonalds.
By ‘n watergat wei daar koedoes,
impalas en hartbeeste in volledige harmonie saam. Dis een van die mooiste
wildsprentjies op aarde. Vredig.
Ons stop gereeld en Charles kyk
met sy verkyker en sien ‘n leeu. ‘n Geoefende oog het hierdie man gewis. “Jy
moet jou oë diep ingooi,” leer hy my.
En net voor ons die Etosha
verlaat en die droë pan aanskou het, sien ons dertig olifante wat by ‘n
watergat staan. Twee jongelinge stap kordaat saam en een drink aan sy logge ou moeder.
By die watergat baai hulle in stof - glo om al die spreekwoordelike plae van
Egipte te verwyder.
Die aand is dit weer wildsvleis en
vir die eerste keer proe ek zebra: sag en sappig. Vroegaand is ek bed toe - die
semester was lank en taai en ‘n mens besef dikwels eers wanneer jy ‘n vreemde
omgewing betree, hoe uitgeput jy is.
Ek slaap ‘n bietjie in, soos die oumense sê, en begin skryf aan ‘n landskapsvers.
Teen sonsaktyd gaan ek saam met
Charles en beleef ‘n sonsondergang. Die son sak in die Weste en ‘n pienk en
oranje kleur hang oor die lug.
Ons ry na die uitkyktoring (saam
met raasbekke) en ek onthou hoe my moeder altyd gesê het:”Ahoepie!” wanneer ons
oor ‘n padversperring in die Krugerpark gery het toe ons kinders was.
‘n Leeftyd gelede - toe jy net ‘n
paar rand betaal het en ‘n groen stieker op jou kar se ruit gesit het en in ‘n
rondawel wat na gras geruik het, vertoef het.
Al daardie herinneringe waaier
nou oop. Wors en tjops wat in die aand gebraai word en muskiete wat buite zoem.
My ma wat die proviand in die kombuis uitpak. Kerse vir in geval die ligte
ingee. Die kinders in een rondawel; die ouers in ‘n ander een.
By ons tuiskoms nou by die
lodge, wag daar ‘n boek vir bestudering: Trees
& Shrubs of Namibia (Piet le Roux & Mike Müller - opgedateer deur
Coleen Manheimer en Barbara Curtis. Macmillan, 2009).
Maar hierdie taksonomiese plesier
sal vir nou eers moet wag!
Dis nou etenstyd. Ek bestel
Springbok en Zebra. S/Z - Roland
Barthes, eat your heart out! Die Springbok na links op die bord, die Zebra na
regs.
Deel II
“Daardie bome is kameeldorings.
En hulle rus ‘n bietjie uit in die winter. Hulle lyk swart, maar hulle is nie
dood nie.” Ons ry verby dorpers wat wei langs die pad en vele vlakvarkies.
Mopaniebome. En ja, pragtige vinkneste.
Die rooi waaigras is pragtig. Hy
verduidelik ook dat die gras gesny moet word sodat die bestuurders die wilde
diere kan sien aankom.
So ‘n gids is vir ‘n mens goud
werd. Deur sy geoefende oë sien jy baie goed raak. Vanoggend toe ons vertrek
het, was daar ‘n klein bokkie voor my deur.
Daar is vele vlakvarkies langs
die pad en hier en daar sien ons ‘n klein jakkalsie hardloop.
Wanneer ons stop vir petrol, is
dit sharp-sharp.
Ons gaan na die FNB, oorkant die
pad, waar dit my ongeveer een uur neem om vorms in te vul, paspoort uit te haal
en ‘n liewe man, ene Tyson, is uiters hulpvaardig.
Want ja, die geld is deur op my
rekening!
Weer eens word ‘n mens deur
hierdie mense beïndruk en hulle praat die mooiste Afrikaans. In die klein bank
is sowel wit as swart in harmonie. Elke keer vra ek uit vanwaar die persoon kom
en dit help my geweldig om iets te verstaan van uitspraak en idiome.
Nou is ons presies een uur agter
skedule, maar ek glo Tyson sal help. Ons stop by die Spur want ek wil my gids,
Boris vergoed vir sy geduld.
Ons eet elkeen ‘n burger en druk
deur tot in Windhoek. Inmiddels word hy elke tien minute gebel deur ‘n kollega
want hulle moet motors ruil. Sesuur die aand is ons by Gocheganas. Te lekker.
Die kelners herken my en na ‘n vinnige stort, smul ek aan ‘n eland - voorafgegaan
deur bord warm tamatiesop.
Dis ysig.
‘n Glas Saxenhof Cabernet
verdring net-net die koue.
Die landskapvers gis in my. Die
internet-konneksie is stadig. Ek probeer vir Johnny Panic e-pos, maar sonder
sukses.
Die volgende oggend is ek
grieperig weens die lang afstande, die stof en stres. Ek maak my klein
huisapteek oop en vind ‘n bruistablet wat die naderende griep afweer.
Ek maak die gordyne dig. Bedrus.
Dis al wat sal help.
Landskapvers
JdL
Landskap, so weet jy te vertel,
verraai immer iets van die
binne-
landskap, die innerlike
stoornisse.
Dan is ek die kameeldoring,
wat wag op die lente en jy,
die mopanie wat steeds oranje
blom.
Die winters hier is ysig en
sonder genade.
In elke vinknes hou daar ‘n
weerlose skuil.
Die wewers bou ‘n vyfster-hotel
in die natuur.
In elke droom hoor ek die wind
fluister:
“skaars-beblaard, skaars
beblaard ...”,
vergeefs soekend na al my
vertrekkendes.
Landskap, só sal ek uiteindelik
leer,
vergestalt, nee verbeeld ‘n
oordeel.
© Joan Hambidge
