Kgebtli Moele. Room 207. Kwela, 2007. ISBN 0 7957 0234
5.
Resensent: Joan
Hambidge
Room 207 gepubliseer deur Kwela, beloof om
Suid-Afrikaanse fiksie in ‘n nuwe rigting te gooi. Dit teken glo ‘n “vivid,
engrossing picture of a Jo’burg that is the very heart of South Africa”.
Groot oordrewe
woorde is dit egter wanneer ‘n mens hierdie roman begin te lees. Skrywers wat
fiksionele grense verskuif het, was diegene soos Marcel Proust of dalk vandag
Thomas Pynchon. Maar nou ja, iemand moet seker die bemarking van ‘n roman
hanteer, wat dikwels in sy oordrewenheid eerder lesersweerstand as
lesersvriendelikheid tot gevolg het.
Die ruimte is
Hillbrow en wat die roman wel vir my pakkend gemaak het is die verwysings na
die Universiteit van die Noorde en die ervaring van só ‘n universiteit wat in
die ou aparheidsjare opgerig is. Ons tref hier dus die blik van binne aan en
hoe swartmense so ‘n universiteit ervaar teenoor Wits, ‘n gelibereerde
stadsuniversiteit.
Die lewens van
Matome, Molamo, Zulu-boy, D’nice, Modishi en die anonieme verteller se wel en
wee word weergegee. Dit is ‘n roman wat kommentaar lewer op korrupsie, die jong
swart stedeling se ervaring van die nuwe Suid-Afrika, die verval van Hillbrow
en die jong mense se inetraksie met wit jong mense.
Ek het myself
gedwing om te kyk of daar nie fyner nuanses is nie. Het ek dalk kodes
misgelees? Wat van die vertelperspektief? Die fokalisasie uit verskillende
hoeke?
Die prosa is
tekstuurloos en sonder enige weerstand.
Die roman sleur jou nie mee nie. Die storie kom nooit werklik uit die
verf nie en die vraag wat by die leser bly opkom is, wat is / was die punt?
Daar is baie
“hard luck stories”of “coming of age”-verhale wat worstel met die donker drifte
van die lewe. Maar dit moet steeds
verpak word sodat die leser geïntrigeer sal bly. Hier gebeur dit
egter nie.
Ek lees hierdie
room in Kamer 322 in die Polano Hotel in Mocambique oor my Paasvakansie.
Opvallende
verskille tussen die mense alhier en die swart mense soos verbeeld in die roman
kom na vore.
Die swart mense
in Maputo is nie aggressief nie. Hulle ken ook armoede, maar terselfdertyd is
daar ‘n vredigheid oor hul bestaan. In die roman lees ons van korrupsie,
agteruitgang, verloedering, onsekerheid en haat vir wit mense. Karakters word
geteken waar hulle in ‘n swart mini-bussie sit met geen gesprekke tussen mense
nie. Alles is uitsigloos. Die waarnemer wil dit egter maak, hy wil ‘n nuwe lewe
hê wég van onderdrukking en eenvoud.
In hierdie opsig
bly die roman dan tog met ‘n mens praat. Dit wys op die effek wat apartheid op
mense gehad het, na die strewe om ryk te wees, om dit te ”maak” binne ‘n
Westerse kultuur waar sukses geld en ‘n selfoon beteken. ‘n Mens onthou ook hoe
daar in Room 207 gelet word op ‘n
karakter se kleredrag en hoe belangrik dit vir hom is om “labels” te dra. Om sy
sukses na buite te vertoon. Amerikaanse navorsing het onder andere getoon dat
jong swart mense gesteld is op blink klere ten einde hul armoedige jeug te
besweer.
Hoewel dit dus
‘n tekstuurlose roman is, blyk die belangrike waarde van die boek te wees dat
dit bly torring aan jou. Jou bewus maak van wat mense beleef in die
nuwe-Suid-Afrika waar alles verander het, en alles tog nie verander het nie.
‘n Groot roman
is dit egter nie.
Hoogstens ‘n
tydsdokument.
Bladdraaier,
onneersitbaar, ‘n boek wat die grense van fiksie verruim en verander? Gewis nie.
[Hierdie
resensie word met vriendelike vergunning van Die Burger geplaas.]
