Thursday, February 14, 2013

Dan Wylie - Road Work (2007)



Dan Wylie. Road Work. Echoing Green Press, 2007. ISBN 978 0 9802501 38.

Resensent: Joan Hambidge

Vir sy bundel The Road Out (1996) het die digter Dan Wylie die Ingrid Jonker- en Olive Schreiner-pryse behaal. Sy nuwe bundel heet Road Work.  Jack Kerouac se On the road het die definisie van skryf / reis vir ewig verander. Dit is ook ongelooflik hoe Kerouac en die Beats steeds met ons bly. Ons bly steeds terugkeer na daardie ongelooflike roman wat in een waansinnige vaart geskryf is. Vir my bly Allen Ginsberg onder andere ‘n digter wat eweneens tydloos bly. En die kreatiewe energie kan nie nageboots word nie.

Dit is nie korrek om ‘n bundel te resenseer wanneer jy  as keurder opgetree het nie. Jou subjektiewe oordeel mag deurslaan in jou bespreking. Dit is egter heeltemal aanvaarbaar om ‘n bundel te bespreek indien dit wel élders verskyn. Juis omdat die bundel by ‘n uitgewershuis weggewys is, omdat daar net drie bundels per jaar kan verskyn, mag jy daaroor skryf.

Daar is in hierdie bundel soveel onthoubare gedigte wat verskillende reiservarings karteer. Daar word na etlike buitelandse plekke gereis, maar die Suid-Afrikaanse landskap word terselfdertyd verken.

In Afrikaans is daar die onvergeetlike reisgedigte van Uys Krige. Die reisgedig werk altyd met die spanning tussen die bekende en die onbekende. En dikwels hoé verder die digter van die huis staan, des te beter kan dit begryp word.

Die openingsgedig heet dan “Touchdown” geskryf uit Perth. Met ‘n datum wat aan hierdie bundel ‘n soort reisverslag of –dagboek-aanslag gee.

Wanneer die vader aangespreek word, verwys hy na die “cockpit of dreams”” (p. 5), beelde bekend aan sy lewe. Die vader word later weer aangespreek op ‘n reis in die gedig “Tropic of  Capricorn 4”  (p. 49) wanneer hy besef die vader is sterwend.

In “Three Greek poems”, elegiese verse, word die die dood van die vader gekarteer:

You are my cargo.
You drag like barnacles at my keel.
You are the motor vibrating in my belly (p. 57).

Verskillende kontinente word bestryk in “trains, plains and automobiles”. In die aangrypende vers oor “Chichester Cathedral” (p. 12) word die katedraal van buite beskryf; dit word egter ook ‘n simbool van die digter se belewenis van homself.

Die digter het ‘n voorkeur vir die langer vers en dikwels is daar uitgesponne prosaverse.  Sodanige verse vereis ander bindingseise, omdat die vers dikwels verby ‘n normale slot kan verby beweeg of gewoon ‘n arbitrêre indruk laat oor wat in of uitgelaat kan word. Hierdie soort vers is dan dikwels in wese metonimies van aard, ofskoon Wylie sterk beelde skep wat ‘n mens bybly:

”The stitching of railway tracks”  of  “some deaths elude all archeology”.
Of  “the vulnerable heart is sealed in speed”.

In die vier afdelings word sowel die vreemde as die eksotiese landskap onder woorde gebring. Die gevaar van so ‘n tipe gedig is dat dit maklik in “travelogue” kan ontaard of ‘n blote gevoel van ek-was-ook-daar. Die gevaar word nie altyd ontkom nie, maar in gevalle waar die digter dit laai met mitlogiese verwysings soos “Prometheus in the Andes” (p. 74) of aandag gee aan die skryfhandeling soos in “Café” (p. 69) beweeg die gedig verby die poskaart-oomblik.

If by travelling
we intend to confront the obstacles
of strangeness, then why
does this path along the river
snake along the line
of least resistance?  (“If by travelling”, p. 76).

Daar is vele leesplesiere aanwesig in hierdiebundel.  Aan die negatiewe kant – soms word ‘n gedig aangekondig as ‘n Aubade (p. 32), maar ons sien helaas nie veel van ‘n ondersoek na die eiesoortige eise wat die vorm stel nie.

Hier is wyd en ver gereis: van die Limpopo tot doer by die Tierra del Fego, tot by Perth en dan weer tot in die VSA.

‘n Rustelose siel se dagboek.

Die bundel kan bestel word by Echoing Green Press, Posbus 12194, Empangeni, 3880. Dit beslaan 82 bladsye.

[Hierdie resensie word met vriendelike vergunning van Die Burger geplaas.]