Saturday, February 16, 2013

Margaret Atwood - The tent (2005)



Margaret Atwood. The tentBloomsbury, 2005. ISBN 07475 8225 4.

Joan Hambidge

Die bekende roman- en kortverhaalskrywer A.S. Byatt het ‘n klein boekie gepubliseer The djinn in the nightingale’s eye (Vintage, Londen, uitgegee in 1995) wat sterk herinner aan Margaret Atwood, digter en romanskrywer,  se jongste bundeltjie essays The tent

Dieselfde in formaat, met ‘n boeklintjie op die koop toe èn in hardeband. By Byatt is die verhale klein-metatekste wat verstommende insigte bied op haar skryfkuns; Atwood se essays wil bykans dieselfde soort kommentaar lewer. Dit tree ook in gesprek met haar vorige publikasie Good bones (1992).

Die ‘verhaaltjies’ in die jongste is kort-kort flitse, flenter verhale; dikwels met ‘n skop in die leser se gat of ‘n ironiese wending wanneer die skrywer kwansuis maak asof sy jonger skrywers goedgesind is en presies die teenoorgestelde dan blyk uit die slotakkoord. Lees ‘n mens hierdie boekie saam met The djinn in the nightingale’s eye, verraai die boekies sekere argetipiese patrone oor die ouerwordende skrywer. Hoe werk inspirasie; wat is die verhouding met jou familie (by Byatt ken ons die troebel geskiedenis tussen haar en suster Margaret Drabble); die eise wat beroemdheid stel, ensomeer. By Atwood is daar ‘n stywe skeut sinisme en satire te bespeur in die jongste teks, terwyl die metarefleksies by Byatt opvallend is. Op die koop toe word argetipiese patrone vir die leser openbaar, asof jy besig is om ‘n tarot-lesing te maak.

In “Take charge” is hierdie genotvolle stuk te lees oor die invloed van moderne tegnologie op ons lewens:

Sir, their diabolical worm virus has infected our missile command system. It’s eating the software like candy.
Don’t just lounge there, you dickhead! Get going with the firewalls, or whatever you use.
Sir, I’m a screen monitor, not a troubleshooter.
Shit in a bucket, what do they think we’re running here, a beauty parlour? If you can’t do it, where’s the nerdy-faced geek who can?  (p. 94)

In “Something has happened” word ‘n bykans melancholiese soeke na stilte verhaal, bykans asof dit ‘n gedig is. Miskien is dit nie die wêreld wat stil geword het nie, maar ons wat net gewoon doof is. Hierdie tema is terloops ook kenmerkend van haar oorrompelende digkuns.

En die titelverhaaltjie beskryf die tent wat van papier gemaak is. Haar analise oor die van belang van grafomania, ten spyte van die feit dat die tent metafories aan die brand kan slaan, moet gelees word deur veral diegene wat nie ‘n obsessie met skryf kan begryp nie. Of meen hulle is in die teks. Daar bestaan min tekste wat so indringend en bondig skryf oor die skrywer se ambivalente gevoel oor skryf: dat dit soos kers verhit, maar ook die tent kan laat brand. En die skryfdaad is beslis nie ‘n “armour” nie.  Juis dit sou die grootste illusie wees...

Wat aangrypend is “But it could still” waarin al die leuens oor die lewe (waarin ons moet glo ten einde te kan oorleef) afgeskil word...

Die leser moet maar self besluit of daar lewe na die Booker-prys is. Atwood, ‘n gesogte digter, het dit vir haar roman The Blind Assassin in 2000 verower en haar roman daarna, Oryx and Crake was om die minste te sê, nie vir my ‘n plesierige leeservaring nie.

Enkele van hierdie stories-cum-essays-cum-besielings sal altyd by my bly spook.

En oor skryfkompetisie?

“Fish are not the rivals of stones”, meen sy.

[Hierdie resensie word met vriendelike vergunning van Die Burger geplaas.]