Erika Murray-Theron. ‘n Tapisserie
met klein diere. Tafelberg Uitgewers, 2007. ISBN 978 0 624
046 18 9.
Resensent: Joan
Hambidge
‘n Tapisserie
met klein diere deur Erika Murray-Theron het die Sanlam/Insig-romanprys
verower. Ondertussen het twee resensente gebrom oor die postmodernistiese aard
van die roman en een het selfs opgemerk dat die roman niks nuuts bybring in
hierdie genre nie (“Ragfyn web van gesin-intrriges bevat ook slordige knope”,
Beeld 16 Maart ).
En meen Jaybee
Roux, ‘n populistiese skrywer, dat sy minder blatant te werk moes gaan as sy ‘n
postmodernistiese roman wou skryf.
Sou ‘n mens
Donald Barthelme wou versoek om subtiel te skryf? Is dit nie juis in die aard
van hierdie soort roman dat stylbreuke, hiate, herhalings aan die orde van die
dag is nie?
Die roman titel
‘tapisserie’ dui alreeds op ‘n weefwerk en in die klassieke letterkunde is die
sogenaamde fout in die weefwerk juis daar om die outensiteit te verhoog.
Vir my skep die
roman egter ander probleme. In vergelyking met haar vorige roman, Verblyf, wat
op ‘n hoogs intelligente en leesbare wyse die komplekse kwessie van die ekspat
aangespreek het, vind hierdie leser dat ‘n Tapisserie met klein diere net té
vlot geskryf is. Die roman kort tekstuur en die komplekse kwessie van die
Freudiaanse familie-romanse word nie genoegsaam beleef nie.
Die
postmodernistiese aard van die roman is dus nie vir hierdie leser problematies
nie, maar eerder die gevoel dat die verhouding tussen die familielede nie
genoegsaam ontgin word nie.
‘n
Familiebyeenkoms is uiteraard ‘n emosionele gebeurtenis, omdat daar soos
hierdie roman aantoon, onder die
opppervlak demone en duiwels skuilhou. Tog word daar te veel verteltyd
afgestaan om beuselagtighede aan die leser oor te dra soos in Stiltetyd.
Waar daar wel
konfrontasie plaasvind – onder andere tussen Dorothea en Driessen – word dit
met geweldige emosionele oortuiging gedoen. Terseldertyd word die onthulling
rondom Alet se dood, eweneens aan die been gevoel. Vir my gevoel wou die
werklike outeur té veel kwessies aanspreek: selfmoord, tronkstraf,
buite-egtelike verhoudings, ‘n ander rasverhouding, vermeende gaywees sodat die
leser al die drade vervaard moet saamknoop. Die titel ondervang weliswaar só ‘n
beswaar.
Karakter, weet
ons uit die moderne narratologie, word deur aksie gekenmerk. En karakters in
boeke is “mense van papier”. Dikwels word karakters nie genoegsaam beskryf nie,
behalwe vir Driessen wat die leser werklik kan sien. Nou goed: dit kan ook op
die rekening van die skrywende aksie in die roman geplaas word wat besig is om
die teks te skep en dat ons nog nie die voltooide teks beleef nie.
Ek dink nie dat
die werklike outeur (‘n vrou) altyd daarin slaag om die binnespraak van die
manlike skrywer / waarnemer suksesvol weer te gee nie.
Verder: die
mening oor hierdie boek sou minder fel gewees het was dit nie vir die feit dat
dit bekroon is met die Sanlam/Insig-romanprys nie. Hierdie prys is al deur Dan
Sleigh se Eilande verower. Alexander Strachan se Die jakkalsjagter, eweneens ‘n
metaroman soos Tapisserie, het ‘n romanprys losgeslaan.
As dit die
oortuigendste /beste/eerste/indrukwekkendste roman was, sou ‘n mens eerder nie
die prys moes toeken nie.
Dit is nie Erika
Murray-Theron se beste boek nie en sodanige bekroning vra ernstige vrae oor die
pryssisteem en die feit dat BoekeInsig nou met hierdie boek op toer gaan.
Op die voorblad
van BoekeInsig verneem ons ‘Toe Harry en Erika ontmoet – twee groot wenners in
gesprek’.
Daar is ‘n plek
vir die lekkerleesroman, maar nie as ‘n voorstelling van ‘n pryswennende roman
nie. Die skrywer word hierdeur ‘n onguns bewys en die leser word mislei. Skryfstandaarde word aangetas.
Sou die Booker
byvoorbeeld gewen word deur ‘n populistiese skrywer?
"Unputdownable" soos Harry Kalmer beweer? Hokaai.
[Hierdie
resensie word met vriendelike vergunning van Die Volksblad geplaas.]
