Saturday, March 12, 2022

Huldeblyk | Thomas Deacon (1943 - 2022) | 2022

Die skrywer Thomas Deacon is onlangs oorlede. 

Hy is op 4 Februarie 1942 gebore en is oorlede op  21 Januarie 2022.

 

Sopas publiseer Naledi minjonet en bitterbos. Die blou blommetjie teenoor die bitterbos, die ewige opposisie so bekend aan die digkuns. Die digter is bekend vir sy kontreiverse en ons lees hier van die ou Nama-moeder, Siena Joseph van Pella (1893 – 1988). En die wêreld van die Noord-Kaap is die gebied van George Weideman en Donald Riekert. En wat Griekwa-Afrikaans betref, het die digter Hans du Plessis waarskynlik geen gelyke in Afrikaans nie.

 

Die kontreikuns is aardse kuns en uiteraard sterk verbind aan primordialiteit.

 

In sy vorige bundel Duifiedorings (2019) word verskillende name verbind aan die duifiedoring: duwweltjie, volstruisdubbeltjie, driedoringdubbeltjie… alles name wat hierdie woord oproep.

 

Die landskap van die klipwerk-vers (via Van Wyk Louw) en die verse van Boerneef, vind ons in hierdie bundel. Verskillende stemme is hier aanwesig: die digtende spreker wat praat in sowel Standaard-Afrikaans as die taal van die Boesmanlandse streek, verby die Bantamberge.

 

Soos Marlies Taljard tereg uitwys in haar bespreking te lese op die Versindaba:

 

ʼn Spesifieke lokaliteitsaanwysing is die verwysing na die Bantamberg – ʼn heuwel wat binne die Namakwa-distriksmunisipaliteit in die Noord-Kaap geleë is.

 

Die kontreiwoord is ook hier aanwesig en veral die afdeling “troosbossies” het met my gepraat. 

 

Daar is vele juwele te lese:

 

my bekertjie loop oor

 

my bekertjie loop oor

my broodjie is ʼn dubbeldoor

die wind speel op sy rietjiesfluit

en voordag stort sy rooiwyn uit

(27)

 

tussen kleinsee en koingnaas

 

tussen kleinsee en koingnaas

waar die son wydsbeen

oor yl narrabossies staan

grawe ʼn kapaterbok t!kamaroe

wat so lekker na namakwaland

se wegblywater proe

(63)

 

In Duifiedorings vind ons hierdie aangrypende lykdig:

 

george henry weideman

(2 julie 1947 – 28 augustus 2008)

 

waar die son kliplangs oor oulandswêreld spring

het george henry weideman

van katstert en kanniedood

van kinkelbos en klipkersie gesing

tussen springbok en pofadder

tot by aggeneys, by onseepkans

en kenhardt verby

hoor ek sy woorde rietjiesfluit

van botterblom en bossiesgras

van bokbaaivyg en bloumelkbos

tot bitterbos

maar looplê se tyd

toe klapperbos en kankerbos

hul nagkarossies nadertrek

het george henry weideman

’n staning onder duisend sterre 

oopgetrap 

(27)

 

Die volgende gedig som sy digkuns ten beste op:

 

die lewe is ’n kaalvoetspoor

 

die lewe is ’n kaalvoetspoor

een duin áf die anner duin óór

hoor jy’ie wind op sy doedelsak speel

weg issie spoor, net’ie sand bly oor

(60)

 

 

En dan van hierdie leser:

 

Lykdig

vir Thomas Deacon

 

Jy het ons geleer

om stadig te kyk

weer te kyk

in te kyk

na klippe en sand 

volstruisduwweltjies

tweemondig

nes die streektaal 

wat jou geskep het

die heutjiehee

se geroep

klink nog voort

in jou woordreise

oor ‘n woestyn

nou is die pê-pê fluit

‘n afskeidsroep

maar jy het jou lêgat 

in ons taal gevind

soos growwe-twa 

fyn-twa en ‘ga-gras

met ons voetsaam 

oor die rante

van jou digkuns

 

Soos hy skryf in Duifiedorings:

 

lente lig sy hoed

groet namakwaland se werf

gousblom in die hand

(88)

 

Ons groet hierdie digter wat ‘n handvol pragverse gelewer het.

 

Deacon het die volgende tekste gepubliseer:

 

Sand uit die Son (poësie), Tafelberg, 1989.

Die predikasies van Jacob Oerson (poësie), Tafelberg, 1993.

Rooigrond (roman), Tafelberg, 1995.

Anderkant die Troe-troe (kortverhale), Human & Rousseau, 1999.

Deuskant die Groot Gariep (kortverhale), Lapa Uitgewers, 2009.

Maagmeisie (poësie), Protea Boekhuis, 2003.

Duifiedorings (poësie). Minimal Press, 2019.

 

© Joan Hambidge

 

(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Fine Music Radio)