Friday, January 22, 2021

Profiel | Tennessee Williams (Deel V) | 2021

Deel V

 

I

 

The glass menagerie met Katherine Hepburn is 'n kragtoer. Teenoor Sam Waterston as Tom, Joanna Miles as Laura en Jim word gespeel deur Michael Moriarty met Anthony Harvey as regisseur. Al vier hierdie spelers is genomineer vir Emmy's, maar die wenners was Miles en Moriarty.

 

Dit is egter ensemble-spel uit die boonste rakke. Elke akteur is ragfyn verbind aan die ander. Die moeder wat dink haar dogter sal geluk vind as sy trou, ofskoon sy self in 'n ongelukkige huwelik vasgevang was. En Tom is die dromer en digter, wat wil ontvlug. Enersyds voel hy skuldig oor die lot van sy suster, die brose Laura; andersyds wil hy sy eie lewe lei buite die verstikkende opset van sy dominerende ma wat hom steeds kritiseer oor sy tafelmaniere en hoe hy sit wanneer hy skryf.

 

Tom kan nooit ontsnap nie. Hy is, soos sy suster Laura, geskend deur sy moeder en in sy weergawe van sy familie-verbintenisse beklemtoon dit. 

 

 

II

 

The Roman spring of Mrs Stone is 'n Britse film gebaseer (1961) op Williams se novelle met die gelyknamige titel. Vivien Leigh teenoor Warren Beatty met Lotte Lenya as die manipulerende vrou in José Quintero se film is vintage-Tennessee Williams. 'n Middeljarige Amerikaanse aktrise (Vivien Leigh) se ryk man sterf op hul vlug na Rome. Sy besef dat sy uitgebrand is aktrise en sien hierdie reis as 'n ontvlugting.

 

Haar laaste rol as Rosalind in As you like it was 'n klaaglike mislukking, omdat sy te oud is om die rol te vertolk.

 

In die dokumentêr, wat die film begelei, word die hele aspek van kuns-wat-lewe-versus lewe-wat-kuns-naboots behandel. Vivien Leigh beleef 'n pynlike egskeiding van haar werklike man, Lawrence Olivier en Warren Beatty, die gigolo, was toe 'n sukkelende akteur.

 

In 'n konfrontasie tussen Contessa Magda Terribili-Gonzales (Lotte Lenya) wys Mrs. Stone (Leigh) haar tereg daarop dat Amerikaners nie so sentimenteel is as wat hulle in films uitgebeeld word nie.

 

Die Contessa is 'n emosieswendelaar en gebruik Paulo (Beattie) vir haar eie doeleindes. Laat Paulo dink dat Mrs Stone nie haar eensaamheid kan hanteer nie en sý, op haar beurt, glo dat hy haar werklik liefhet. Dit is egter 'n verhouding van mishandeling waarin Paulo vir haar sê dat jy net iemand seermaak wat jy liefhet.

 

Die film ondersoek die impak van roem op 'n mens se lewe. Mrs Stone dra 'n sonbril, die paparazzi agtervolg haar en neem foto's van haar in 'n nagklub met die jong gigolo wat ook ambisies het om akteur te word, nes die manlike karakter in Sweet bird of youth.

 

Hoe die verveelde rykes mekaar beskinder en alles van mekaar weet, is 'n verdere tema in die film. Meg, 'n politieke joernalis uit New York,  maan haar vriendin om Rome te verlaat. 

 

Paulo probeer haar intimideer met 'n verhaal oor 'n ryk vrou wat vermoor is op die Franse Rivieradeur 'n optelman. Hierop reageer sy met die volgende woorde:

 

“All I need is three or four years. After that, a cut throat would be a convenience.”

 

Sy luister nie, gooi haar sleutel na 'n onbekende man op straat nadat Paulo haar verlaat het en die kyker vermoed 'n tragiese einde. Of dalk nie. Miskien word hy haar versorger.

 

Dis 'n oop slot met die kamera wat alles uitdoof en jy as kyker moet self besluit.

 

 

III

 

Die film werk met die motief van swaels wat aankom en wanneer die winter aanbreek, weer vertrek. Paulo meen ons is almal "drifters", nomades, soos die sterre ...

 

Mrs Jones skop 'n voëlhok om in 'n agterstraat waar sy haar sonbril verloor. 'n Duidelike waarskuwing van wat gaan kom. Die Contessa betig Paulo dat hy besig is om nie vordering te maak met die verleidingspel nie waarvoor sy vergoeding vra.

 

"You are feathering your nest."

 

 'n Ander belangrike motief is Karen Stone se vuis waarop Paulo haar attent maak. Is sy bang om vrygewig te wees en haar oor te gee aan die lewe.

 

Paulo sonbaai en bely:"I don't like the cold sun." Met hierdie opmerking word sy hele sibaritiese lewensbeskouing opgesom.

 

 

IV

 

Ook hierdie film word deur kritici beskou as 'n representasie van Williams se eie eensaamheid en vrees vir kritiese mislukking.  

 

Is Mrs Stone eintlik maar Williams self, 'n gay-man, uitgelewer aan cruising en die manipulasie van jong narsiste? Ja en nee.

 

Uiteraard lees kritici sy komplekse lewe in wanneer films geanaliseer word. Tog is die vertolking van Vivien Leigh as Blanche en Mrs Jones 'n unieke vroulike vertolking van 'n vrou wat sélf in haar eie lewe op 'n afgrond gestaan het. Dit is bekend dat Leigh die rol van Blanche so goed kon vertolk weens haar eie stryd teen bipolariteit. En belangrik tog om (by nabaat) te weet dat sy die vervreemde, dobberende, eensame Mrs Stone só oortuigend kon vertolk, omdat sy in hierdie stadium besig was met 'n pynlike egskeiding van die groot akteur Lawrence Olivier.

 

Vivien Leigh het telkemale opgemerk dat die rol van Blanche haar lewe verander het.

 

https://www.harpersbazaar.com/celebrity/latest/a12809242/vivien-leigh-laurence-olivier-relationship/  Besoek 21 Januarie 2021

 

En Lotte Lenya is natuurlik Mevrou Kurt Weill en in From Russia with love speel sy die giftige agent wat die jong geheime agent moet oplei; met lesbiese ondertone. Uiteindelik word James Bond gered deur 'n vrou teen die giftige skopper, Rosa Kleb. Die James Bond is vervaardig in 1963 en teer duidelik op haar persona in hierdie film as 'n gewetenlose vrou en 'n akteur met 'n aksent. In 1956 het sy Mack the Knife met Louis Armstrong gesing.

 

Vir haar rol as die Contessa het sy die Golden Globe gewen as beste ondersteunende aktrise. Sy word eweneens beskryf as diseuse en hierdie Weens gebore aktrise kan jy nooit miskyk nie. 

 

Dit is uiteraard onmoontlik om "skoon" lesing van Tennessee Williams te maak, omdat daar soveel interpretasies en sieninge is oor sy karakters en dramas. Maar selfs al weet jy niks van hom nie, bly elke film en dramateks belangrik.

 

En hoe Tennessee Williams vroue beskryf - bepaald met insig en simpatie - sal verder ontleed word.

 

In navolging van Stanley Fish se studie Is there a text in this class? mag 'n mens vra: is daar 'n film sonder 'n interteks of buiteteks?

 

 

© Joan Hambidge