I
In 'n dokumentêr oor die lewe van Tennessee Williams wat heet Wounded genius kry die kyker 'n binneblik op hierdie komplekse man (Besoek 14 Januarie 2021).
Die moeilike jeugjare met 'n afwesige en nydige vader en dominerende moeder word beskou. En hoe die geestesongesteldheid van sy suster Rose in The glass menagerie (1944) die onderwerp van die drama is. Sy hele lewe lank vrees hy sélf kranksinnigheid.
Maar die grootste ellende was waarskynlikheid dat hy as besonder jong dramaturg op ouderdom 33 die aandag trek en in die spervuur beland van kritici wat elke keer nog 'n hoogtepunt verwag. Dwelm- en alkoholverslawing eis die tol en hy sterf waarskynlik aan verstikking. 'n Medisynebotteltjie het in sy keel vasgesit, ofskoon sy broer glo dat hy vermoor is.
Williams is 'n skrywer uit die suide van Amerika en saam met Eugene O'Neill en Arthur Miller word hy beskou as die grootste dramaturg van die twintigste eeu.
Gebore as Thomas Lanier Williams III (Maart 26, 1911 – Februarie 25, 1983), maar later verander hy sy naam na Tennessee om die suidelike invloed te erken.
Hy skryf ook elke dag op sy tikmasjien en ten spyte van 'n liefdesverhouding wat hom aanvanklik in beheer hou, speel die traumatiese jeug en bestaan van onsekerheid in op sy psigiese welstand. St. Louis, Missouri word 'n onbestendige tuiste waar sy vader werk by 'n skoenfabriek. Die vader, 'n alkoholis, is negatief oor sy seun wat volgens hom nie manklik genoeg is nie. Boonop ly hy aan difteria wat hom vir meer as 'n jaar huisgebonde hou.
Hy studeer aan die Universiteite van Missouri in die Joernalistiek, maar eindig sy studies weens verveling. Daar word ook beweer dat sy vader sy studies beeïndig het en hom gedwing het om in 'n skoenfabriek te gaan werk. Sy brose suster en sy lewe as 'n werker in 'n fabriek vind neerslag in sy dramas.
Williams skryf ook gedigte en essays en was werksaam as teksskrywer in die filmbedryf vir Metro-Goldwyn-Mayer wat hom skielik ryk maak.
Hierna vertrek hy New York toe waar sy dramas sukses behaal op Broadway en tussen 1948 en 1959 is daar sewe van sy dramas te siene. Teen 1959 het hy twee Pulitzer-pryse verower; 3 New YorkDrama Critics' Circle-toekennings; 3 Donaldson-toekennings en 'n Tony.
II
John Lahr se biografie oor Williams Mad pilgrimage of the flesh (Bloomsbury, 2014) wys daarop dat hy cruising gebruik het om te ontsnap van die benepe wêreld van sy jeug. Hy was ook 'n histeriese persoonlikheid wat in 'n soort “Faustian bargain” met homself geleef het. Skryf (en later verslawing) word dan 'n spel met die spel.
“There was a theatre in himself”, meen Lahr. Alles wat hy as kind beleef het, sou hy later uitspeel in sy tekste.
As mens was sy verhoudings ingewikkeld. Lahr beskryf hom as 'n emosionele terroris wat sy kreatiwiteit voorop gestel het (Theater Talk/ Tennessee Williams/ Mad Pilgrimage of The Flesh - Bing video. Besoek 14 Januarie 2021).
Sy tekste handel oor eensaamheid, verlies ten spyte van mense wat om jou mag bestaan.
“Happiness”, het Williams glo op 'n keer gesê, “is insensitivity.”
Sy tekste het 'n bepaalde ritme, omdat hy ook digter was. Die kyker besef dit is net 'n bedrewe digter wat só 'n ou digter kan voorstel in The night of the iguana.
En in 'n onderhoud met akteurs wat sy karakters al vertolk het, wys Jessica Lang op die musikaliteit van sy dialoog.
Jy moet elke woord reg verstaan. Elke punt, komma beteken iets. En Mevrou Sam Shepard verduidelik hoe dit verskil van 'n Shepard-drama (Interpreting Tennessee Williams (Working In The Theatre #331) - YouTube. Besoek 15 Januarie 2021).
James Grissom is eweneens relevant oor Williams en praat oor sy boek Follies of God: TennesseeWilliams and the women of the fog (Penguin, 2016) en hoe hy Williams ervaar het.
Die speelse verwysings en die vroue wat hy al vanaf sy jeug in drome gesien het, word bespreek in hierdie onderhoud.
Veral Williams se neuroses aan die einde toe hy nie meer kon skep nie, word bespreek. Ook goeie vriende het hom begin vermy weens sy gekerm oor sy onvermoë om te skryf (Theater Talk/ James Grissom on Tennessee Williams - YouTube. Besoek 15 Januarie 2021).
Hoe het Williams nou weer opgemerk teenoor Tom in The glass menagerie?
“I give you truth in the pleasant disguise of illusion.”
Elke oggend het hy 'n wit papier in sy tikmasjien as “pale judgment” gesien.
En hier is 'n paar wonderlike juwele van Tennessee Williams:
”If I got rid of my demons, I’d lose my angels.”
*
“Nobody sees anybody truly but all through the flaws of their own egos. That is the way we all see... each other in life. Vanity, fear, desire, competition – all such distortions within our own egos – condition our vision of those in relation to us. Add to those distortions to our own egos the corresponding distortions in the egos of others, and you see how cloudy the glass must become through which we look at each other. That's how it is in all living relationships except when there is that rare case of two people who love intensely enough to burn through all those layers of opacity and see each other's naked hearts.”
*
“I don't want realism. I want magic! Yes, yes, magic! I try to give that to people. I misrepresent things to them. I don't tell the truth, I tell what ought to be the truth. And if that's sinful, then let me be damned for it!” (uit: A streetcar named desire) (Tennessee Williams Quotes (Author of A Streetcar Named Desire. Besoek 16 Januarie 2021)
Die komplekse verhouding tussen lewe en dramatekste sal verder ondersoek word.
© Joan Hambidge
