Donderdag, 11 Junie 2020 – Saterdag, 13 Junie 2020
Annie Hall van Woody Allen is in 1978 uitgereik.
Dit bly ‘n baken in die filmkuns wat tegnieke betref. Ons weet byvoorbeeld wat die twee karakters werklik van mekaar dink, danksy die gebruik van onderskrifte. Wanneer Annie by die terapeut is, sien ons terselfdertyd Alvy Singer se weergawe van die gebeure, die sogenaamde split scene-tegniek.
Die optrede van werklike mense wat in die film optree as hulself was die tyd ver vooruit: Marshall McLuhann, Paul Simon, Truman Capote, o.a. Daar is verwysings na Jack Nicholson en Anjelica Huston. McLuhann speel hier homself, ofskoon Allen Fellini wou gebruik, wat helaas nie wou optree nie. Terwyl hulle wag om ‘n film te kyk, maak ‘n pedant wat TV, Media & Culture aan Columbia doseer, opmerkings en McLuhann help hom reg oor sy foutiewe aannames oor die media. (“Was die lewe maar so!”, is Alvy se versugting.)
Die gesprek met die kamera is uiteraard ‘n tegniek wat Fellini reeds gebruik het. (Allen maak dan ook later films waarin hy sowel Fellini as Bergman vereer.) Alvy as ‘n volwassene besoek sy skool in Brooklyn en wonder wat het van sy skoolmaats geword. En skielik verneem ons dan waar hulle nou in die lewe is.
Daar is baie letterkundige verwysings. Wanneer hy by Annie aandoen is Sylvia Plath op die boekrak was sy as “neat” beskryf. Wanneer hy in die bed is, haal hy Balzac aan: “There goes another novel.” Die hoofkarakter bely hy is uit NYU gegooi omdat hy in die metafisika-eksamen in die siel van die student langs hom gekyk het.
VPL staan vir die visible panty line. Wat toe nog kon, pre-#metoo.
“Do you speak shellfish?”, vra hy vir Diane Keaton wanneer hulle kreef gaar maak.
Die grappe word afgewissel met verwysings na WOII in swart-en-wit-films. Met cartoons wat die storie verder vertel.
En Freud se boek oor humor is hier met vele verwysings na psigoanalise oor die familie-lewe. Seks met ‘n vrou word as Kafkaesk beskryf en as jy selfmoord pleeg, sal jy volgens psigoanalise steeds vir die sessies moet betaal wat jy misgeloop het.
Annie, wat ook sing in ‘n nagklub, vertel vir haar psigoanalis sy droom Frank Sinatra versmoor haar met ‘n kussing.
Diane Keaton is tereg met ‘n Golden Globe bekroon vir haar vertolking van Annie Hall en die film is vier keer bekroon.
Alvy Singer en Annie Hall. Sy rook ‘'n joint en die verhouding werk goed totdat hy haar sien met haar professor. Dinge werk nie meer nie en hy skryf dan ‘n drama oor hul lewe saam. Uiteindelik kom hul weer bymekaar uit.
Die film lewer ook kommentaar op Joodse identiteit teenoor die WASP’s wat Keaton verteenwoordig. Gender- en identiteitspolitiek word onder die soeklig geplaas. Alles gedoen met die voice over met die kommentaar van die hoofkarakter.
Ten spyte van die akkolades het Peter Cowie en John Simon negatief gereageer. Eersgenoemde het die kulturele verwyngs as oorbodig ervaar (missing the point completely) en in die New York Magazine het Simon die volgende pryslose woorde geuiter: “Unfunny comedy, poor moviemaking, and embarrassing self-revelation ...”
Volgens hom is Keaton se vertolking in swak smaak.
Al wat hier as swak smaak beskou kan word, is die onvermoë om die film se (post)modernistiese grensverskuiwings in te sien.
*
Net voor grendeltyd wys Knives out (Rian Johnson) by die Labia-teater wat ek misgeloop het. Gelukkig het my VD-winkel dit te hure. ‘n Besonder verfrissende speurfilm met kopknikke na Murder she wrote en Agatha Christie. Een van die karakters kyk na die bekende TV-series.
Die kyker dink sy weet wat die waarheid is, want jy sien elkeen se waarneming van die moord (selfmoord?) van die patriarg. En elkeen het ‘n motief. Die patriarg is ‘n misdaadskrywer, ene Harlan Thrombey (Christopher Plummer), wat na sy verjaarsdagparty op 85 dood aangetref word.
Die gehuurde speurder Daniel Craig (as Benoit Blanc) lei jou aan die neus rond tot teen die einde wanneer die hele sak patats uitkom. Sy gesig is donker/lig. Die kamera fokus dikwels net op die donkerte. Sy aksent is swaar om te verstaan. Hy praat opsetlik binnesmonds. En al die sterre wat hul harte uitspeel, moet vermeld word: Toni Colette, Christopher Plummer, Frank Oz, Don Johnson van Miami Vice-faam.
En Thomas Pynchon se Gravity’s Rainbow verskaf ‘n kode: the path of projection determines by natural law ...
The word “gravity” appears 28 times in the novel, while “rainbow” appears 16 times. The most widely agreed-upon interpretation is that the title “Gravity’s Rainbow” refers to the shape of the V-2 rocket’s trajectory, a rainbow-shaped parabola caused by gravity (Gravity's Rainbow Title - Thomas Pynchon Wiki | Gravity's Rainbow. Besoek 14 Junie 2020).
En die jong versorger wat opgooi wanneer iemand lieg, laat alles heerlik ontplof ten slotte wanneer sy die moordenaar uitvang met ‘n leuen.
Afpersing, familie-intriges, ‘n testament wat verander word en die dood van die vader gee aanleiding tot emosies in hoogste rat.
Uiteraard suspension of disbelief wat met ‘n tweede kyk sal verbrokkel, maar ontspannend wel.
*
The Silence. Bergman in 1963.
Hierdie film was sy tyd ver vooruit. ‘n Vrou wat masturbeer voor die kamera en ‘n ander een wat seks het met ‘n optelman. Die suster vertel vir die sieke van twee mense wat sy sien seks het. Later sien haar kind haar met ‘n kelner in die hotel. En haar suster klop ook aan die deur en konfronteer haar suster voor die optelman.
Hier is ‘n kind as die afloerder; hy skrop sy ma se rug in die bed en dwaal in die hotel rond waar daar Spaanse dwerge in ‘n kamer is wat hom intrek in hul spel. (Hulle is hier vir ‘n show.)
Bach speel in die agtergrond met stilte tussen die twee susters. Die een ‘n vertaler; die ander een met ‘n kind. Die suster met die kind wil die siek vertaler-suster verlaat en vertrek dan met die kind. Die vertaler bely haar ellende aan die portier in die hotel – wat niks verstaan nie. Sy skryf ‘n brief vir Johan – met vreemde woorde ...
En die deurlopende motief: “There is no need to discuss loneliness. It is a waste of time.”
Die film begin en eindig in ‘n trein. Alles speel af in Timoka, ‘n Oos-Europese stad waar oorlog gaan uitbreek. Twee susters (Ester en Anna en die kind, Johan) bevind hul in ‘n eens grandiose hotel. Die kind is bewus van die oorlog. Hy kyk by die treinvenster uit aan die begin en sien pantsermotors deur strate ry.
Die sieke drink. Sontag se Illness as metaphor?
Stilte as ‘n taal, seks as ‘n taal.
Spieëls, skote met lig en donker, lang stiltes – Bergman se handtekening is alreeds hier wat hy later in Cries and whispersverder ontgin. ‘n Sweedse Lost in translation.
*
Celebrity. Woody Allen. Wanneer Woody Allen self ‘n karakter vertolk, is sy opmerkings oor die lewe grappig. Wanneer Kenneth Branagh dit doen, val dit plat.
‘n Brit in New York? Ons weet wat Sting sing ...
‘n Swart-en-wit-film wat die impak van ‘n egskeiding ondersoek tussen ‘n skrywer ene Lee Simon en sy onderwyseres-vrou, Robin wat later ‘n beroemde TV-persoonlikheid word.
Kenneth Branagh is ‘n ploertige romanskrywer wat reisverhale skryf en dan artikels skryf oor beroemdes. Inmiddels ontmoet Robin (Judy Davis) ene Tony Gardella (vertolk deur Joe Mantegna) wat haar na nuwe plekke neem. Uitstekende vinjette is hier: Donald Trump as homself! Charlize Theron is ‘n bitsige model en Leonardo DiCaprio skitter in ‘n morsige hotelkamertoneel met dwelms en aanranding. Winona Ryder is puik as ‘n aktrise wat nie beheer wil word deur ‘n besitlike man nie.
En bulderend snaaks is die toneel waar die verskopte minnares in weerwraak Lee se roman bladsy vir bladsy in die water gooi, terwyl sy op die ferry vertrek.
Boonop was dit sy enigste kopie.
‘n Film wat net nie oortuig as film nie. Te glad, te veel name, te veel onontginde momente ...
Die Allen-obsessie met kreatiewe mislukking of kreatiwiteit wat die werklikheid beheer, is hier. Stekies is daar (Sunny von Bülow is ‘n celeb al is sy in ‘n koma) en grappe soos For whom the toilet flushes. Die film begin met die woorde HELP wat ‘n spuitvliegtuig oor Manhattan uitspoeg.
Maar ‘n swak Woody Allen-film gee altyd stof tot nadenke. Wat dink hy nou van Trump?
*
Nou is dit Sondag. Doodstil. Ysig koud. Padblokkades verhoed dat mense Ceres toe mag ry om die sneeu te ervaar. Nog ‘n belaglike inperkingsregulasie. Die DA se poging om haarkappers weer oop te kry, het vereers misluk. Die hofdatum is uitgestel, want die opposisie het nie betyds hul dokumente ingehandig nie.
Opsetlik?
Drankverkope sal nie opgehef word nie, lees ons in die pers. En niemand glo meer die regering nie. Rond en bont. Dubbelpratery. Die linkerhand weet nie wat die regterhand knoei nie.
En wie moet ons bedank?
Beslis nie vir Boland Bank nie. Hierdie ekonomiese gemors word by die dag skrikwekkender.
© Joan Hambidge
