Thursday, October 17, 2019

Huldeblyk | Harold Bloom (1930 – 2019)

Harold Bloom, Sterling professor te Yale Universiteit is sopas op ouderdom 89 oorlede. Hy was die seun van ‘n Ortodokse Joodse kleremaker. As kind het hy Hebreeus gelees en studeer aan Cornell Universiteit en Cambridge.

Sy produksie was enorm met meer as 40 boeke. By geleentheid het hy bely dat hy sy nie-funksionerende seun moes onderhou en hierom so produktief was.

Sy teorieë ‘n unieke intepretasie van Freudiaanse teorie, New Criticism, die kabbala en goeie oordeel. Daar was een kreatiewe teks, ‘n Scifi-roman.

Drie van sy tekste bly vir my literêre handleidings: The Western Canon (1994) waarin hy nie skroom om goeie, klassieke tekste as bakens te besing nie. En dan: The anxiety of influence (1973) en A map of misreading (1975). Laasgenoemde twee tekste het my as digter gevorm. Ek onthou hoe ek in ‘n bitterkoue New Haven die eerste keer hierdie tekste gelees het. My tekste sit vol potloodinskrywings en uitroepe oor hoe dit my bekoor (het). Dit was 1985. Ek het in hierdie yskoue winter Bloom se seminare bygewoon en ek was daarna nooit weer dieselfde nie.

Die hartstog en intensiteit waarmee hy klasgegee het en die webbe van die kanon kon roer, was uitsonderlik. Ook sy uitspraak dat ons nie ‘n Freudiaanse lesing van Shakespeare moet maak nie, maar eerder ‘n Shakespeariaanse analise van Freud, is tersaaklik.

Binne-lesers sal weet hoe Bloom te velde trek teen die sogenaamde School of Resentment, oftewel die literatore wat meer teorie lees as wat hulle boeke bestudeer. En boonop die estetiese aspek van die teks ontken. So beskou, meen Bloom, kan ‘n middelmatige teks (wat polities korrek is) op dieselfde vlak gelees word as Shakespeare of ‘n klassieke werk.

Bloom wat ook by geleentheid geskryf het dat daar geen tekste is nie; net onsself. En die agonistiese aspek van die letterkunde waaroor hy ‘n hele boek geskryf het Agon: Towards a Theory of Revisionism (1982) wys op die inherente kompetisie in sowel die skryf- as die leesaksie.

En die kundigheid van so ‘n meester-leser word duidelik gemaak in ‘n lesing oor Herman Melville se Moby Dick (Harold Bloom on Melville's Moby Dick - YouTube. Besoek 17 Oktober 2019). Sekere aspekte van hierdie roman begryp ek nou beter na Bloom se lesing.

Camille Paglia se Sexual personae is onder sy leiding geskryf. Haar Break blow burn (2005) waarin sy 43 beste Engelse gedigte lees, is ‘n obiter dictum aan haar mentor. 

Bloom is veral beïnvloed deur Northrop Frye en William K. Wimsatt.