Vrydag 3 April - Saterdag 4 April 2020 | Dag 9
Die aarde is nie eenvoudig nie, het 'n digter gewaarsku.
En om te rinkink met stilte ...
'n Vriendin uit my jeug stuur 'n foto van my moeder en oudste suster, langs haar moeder. Wie het die foto geneem? Toe besef ek: my vader. Beide hy en my moeder is gelukkig hierdie tyd van inperking gespaar.
Laatnag is ek onrustig. Die reeks Mr. Robot raak al hoe boeiender. Een van die korporatiewe manne raak afgryslik grensoorskrydend op die dak met sy baas se vrou.
En ek wil verder kyk, maar die vervolg is by my buurman.
Ek sal eers more die DVD kan optel.
In hierdie diskussie-sonder-einde oor die koronavirus, is Onsekerheid die een groot noemer wat ons almal saamsnoer.
Daar was erger tye in die geskiedenis. In die WOII had mense nie kos nie; moes oorleef met aartappels en kool. En Vrees.
Enige oomblik moet jy na 'n bunker hardloop en wegkruip. Leë trooswoorde.
Die grappe (en veral die absurdes) word al hoe meer. Versend, verpak, lag.
Die welvarendes het ten minste sosiale netwerke en kos.
Drie dae se koerante lê voor my deur en grom. Al nuus is Covid-19. Dit het bykans alle ander nuus van die tafel afgevee. Central Park in New York staan vol tente vir siekes.
'n Vreemde Pase sal ons beleef en RRV, daardie teoloog wat sy naam in kleinletters skryf, verwys in Die Burger verwys na die Duitse kunstenaar Ben Willikens (gebore 1939) se Die Laaste Avondmaal wat in gesprek tree met die groot kunswerk van Da Vinci. Soos ons Heilige Week nader, voel mense al hoe meer afgesluit (Leë Nagmaaltafel kan resoneer | Netwerk24. 4 April 2020).
Lees ook De ideale ruimte – Patrick Lateur.
Die teater van afwesigheid. Is daar 'n skildery op aarde wat dít wat ons tans beleef, beter opvang?
Vanoggend word die boek Johannes gelees. Die ongelooflike wonderwerke word so goed beskryf en die verraad van Judas tref 'n mens tussen die oë.
Die hele dag voel ek effens off-Broadway.
Laatmiddag klop my buurman aan die deur om te tjekkereer of alles wel is. Hy vertel my van die jongste drakoniese wet, naamlik dat sigarette nie meer te kope sal wees nie. Goddank hier is 18 pakkies in die huis. En 'n twaksakkie met tabak (vir die wis en onwis).
Hulle nooi my oor vir ete. Ons luister na U eie keuse en nog nooit was die Maanlig-sonate so hartstogtelik mooi nie en die Paaslied uit die Cavalleria Rusticana pynlik. Dit herinner my aan die slot van Godfather 3 waar Al Pacino, as Michael Corleone na sy seun gaan luister in die Teatro Massimo in Palermo, Sisilië. Die geweld van die opera van Mascagni resoneer met die geweld van die mafia. Corleone se vrou (vertolk deur Diane Keaton) se waarskuwing oor sy oortredings word dan waar.
Daardie slot van die film waar Pacino geluidloos gil wanneer hy besef dat sy geliefde dogter in weerwraak doodgemaak is, kan nooit deur enige akteur oortref word nie.
Toe is daar country-musiek op RSG. En Blue Bayou bring flardes herinneringe terug.
Saterdagoggend gly oor in Sondag. Soomloos. My keel trek toe by die lees van 'n langer inperking op netwerk24.
Hoe mis ek nie beweging nie.
Kuber-riller word in die DVD-speler geplaas. Mr. Robot aktiveer by uitstek Jacques Lacan se "signifier of the impossible".
Wie is hy, hierdie Elliott? Is hy sy pa of is sy pa net 'n opgeefsel van sy verbeelding? Onsekerheid is egter die konstante in al die moontlikhede wat ons daagliks beleef, waarsku sy pa (Christian Slater) wat hom toespreek.
Die wêreld is gebou op fantasie en ons verorber sintetiese kos te midde van die psigologiese oorlogvoering van die advertensie-wese. Dan is daar "mind-altering chemicals" wat ons gebruik te midde van die media wat ons breinspoel. En verder word ons gekontroleer en beheer in ons geïsoleerde borrels van sosiale netwerke.
Daar is 4 seisoene van Mr Robot (wat in 2015 begin is) en die eerste reeks is pakkend. Jy moet jou "suspension of disbelief"-koppie aanskakel, want daar word geweldig baie spronge gemaak. Is ons altyd binne-in Elliot se opgeefsels en hallusinasies? Of bestaan sy pa tog?
Om die einde aan korrupsie te maak en die hele wêreld tot 'n val te bring, is die onderliggende fantasie van fsociety. Daar is skokkende tonele soos in die nuusonderhoud waar een van die grootbase voor die kamera homself doodskiet.
Sy lewe is verby. Die kuberkrakers het alles weggeneem.
Daar is vele sub-plots soos Angela wat gedrewe is om die maatskappy se ongerymdhede oor "toxic waste" van E Corp aan die kaak te stel en drug lords wat vanuit die tronk afpers en regeer.
Die reeks resoneer met wat ons nou beleef. Fiksie wat alweer die werklikheid vooruitloop.
Sondag 5 April 2020 Dag 10
12 April begin Pase hierdie jaar. En volgens die NG-Kerk Vishoek se kalender, val dit op die eerste Sondag wat volg op die eerste kerklike volmaan. Die dag-en-nagewening is vasgestel op 21 Maart en hierom sal Paasfees nooit vóór 22 Maart of later as 25 April kan wees nie.
Ek lees verder oor die verskille tussen die kerklike en astronomiese stelsel. Die kerklike tabelle maak glo nie voorsiening vir die komplekse beweging van die maan nie. Paasfees is 'n herdenking van die kruisiging en opstanding van Jesus Christus.
In sowel Johannes as Lukas word daar in besonderhede gekyk na die kruisiging.
Dit is reënerig in Kaapstad. Die winter is hier.
3 nm ry ek om proviand aan te vul. Die strate is vol haweloses en benewens die bekende gesigte, is daar nuwe mense wat rondstap en bedel. Party lyk na gevaarlike kalante.
Terug by die huis, begin ek lees en werk. Ek merk op dat twee vensters van die hotelletjie oorkant my oopstaan. Is daar mense? Die Cape Milner is gesluit. Geen sekuriteitswag, net ligte aan.
Sunday bloody Sunday, daardie wonderbaarlike film van John Schlesinger uit 1971 kom staan voor my: Glenda Jackson, Peter Finch, Murray Head.
'n Liefdesdriehoek en 'n oop verhouding tussen die kunstenaar met die geskeide HR-vrou (Jackson) en die Joodse gay-dokter (Finch). Uiteraard geen permanensie gewaarborg nie.
Skokkend in sy tyd.
Vanessa Redgrave en Paul Schofield was die regisseur se eerste keuse, maar vandag onthou ons Glenda Jackson se spel. En weet ons hoe sy 'n politikus geword het in die Arbeiders Party tot so om en by 2011.
'n Ongelooflike film wat tans resoneer met ons ervarings van oop, onseker, uitstel.
In die slot van Johannes word daar o.a. geskryf dat daar vele aspekte van Jesus se lewe nie in die geskrewe boeke staan nie. Dit staan wel in die apokriewe tekste en hiervan is Robert Pinsky se gedig oor die Jesus-kind altyd onthoubaar en roerend.
From the Childhood of Jesus
One Saturday morning he went to the river to play.
He molded twelve sparrows out of the river clay
And scooped a clear pond, with a dam of twigs and mud.
Around the pond he set the birds he had made,
Evenly as the hours. Jesus was five. He smiled,
As a child would who had made a little world
Of clear still water and clay beside a river.
But a certain Jew came by, a friend of his father,
And he scolded the child and ran at once to Joseph,
Saying, “Come see how your child has profaned the Sabbath,
Making images at the river on the Day of Rest.”
So Joseph came to the place and took his wrist
And told him, “Child, you have offended the Word.”
Then Jesus freed the hand that Joseph held
And clapped his hands and shouted to the birds
To go away. They raised their beaks at his words
And breathed and stirred their feathers and flew away.
The people were frightened. Meanwhile, another boy,
The son of Annas the scribe, had idly taken
A branch of driftwood and leaning against it had broken
The dam and muddied the little pond and scattered
The twigs and stones. Then Jesus was angry and shouted,
“Unrighteous, impious, ignorant, what did the water
Do to harm you? Now you are going to wither
The way a tree does, you shall bear no fruit
And no leaves, you shall wither down to the root.”
At once, the boy was all withered. His parents moaned,
The Jews gasped, Jesus began to leave, then turned
And prophesied, his child’s face wet with tears:
“Twelve times twelve times twelve thousands of years
Before these heavens and this earth were made,
The Creator set a jewel in the throne of God
With Hell on the left and Heaven to the right,
The Sanctuary in front, and behind, an endless night
Endlessly fleeing a Torah written in flame.
And on that jewel in the throne, God wrote my name.”
Then Jesus left and went into Joseph’s house.
The family of the withered one also left the place,
Carrying him home. The Sabbath was nearly over.
By dusk, the Jews were all gone from the river.
Small creatures came from the undergrowth to drink
And foraged in the shadows along the bank.
Alone in his cot in Joseph’s house, the Son
Of Man was crying himself to sleep. The moon
Rose higher, the Jews put out their lights and slept,
And all was calm and as it had been, except
In the agitated household of the scribe Annas,
And high in the dark, where unknown even to Jesus
The twelve new sparrows flew aimlessly through the night,
Not blinking or resting, as if never to alight.
(Robert Pinsky | From the Childhood of Jesus. Besoek 5 April 2020)
Waarom lees jy weer die Groot Boek?, vra 'n vriend. Die insinuasie is dat 'n mens dit tog ken.
Nie heeltemal waar nie. By die herbesoek, kom 'n mens op oneindige mooi beelde af in Lukas:
Van dorings pluk 'n mens tog nie vye nie, en 'n mens sny ook nie druiwe van 'n doringbos nie.
En die een van die balk en splinter in die oog staan ook hier opgeteken.
Die ennui van 'n Sondag, 'n bloedige Sondag, is 'n merker. Net dat more nog 'n soort Sondag gaan wees.
© Joan Hambidge
