Resensent: Joan Hambidge
Receding now, the floodwater masquerades as ocean.
Every day the intertide rises further, approaching
the horizon in a parallel band: the coast is leaking grey;
even the dullest shades of blue desert the ruined bay.
Hierdie is die tweede bundel van Nick Mulgrew, uitgewer en bekroonde skrywer. The First Law of Sadness ontvang die 2018 Nadine Gordimer-prys en sy roman A Hibiscus Coast, was op die langlys van die 2022 Sunday Times Fiction Prize. In 2016 ontvang hy die gesogte Thomas Pringle Award en was hy ‘n finalis vir die National Poetry Prize.
The Book of Unrest is ‘n bundel waarin die digter deur ander Durban-skrywers sy eie ervarings karteer: elegies, melancholies met ‘n besinning van die plek van die digkuns in turbulente tye. Bekendes soos Imraan Coovadia, Sally-Ann Murray, Richard Turner, Ronnie Govender, Douglas Livingstone word aangespreek.
Fernando Pessoa is ‘n belangrike kode vir hierdie bundel. Hierdie digter het verskillende personas geskep soos Alberto Caeiro, Álvaro de Campos and Ricardo Reis. Die Portugees-gebore digter Fernando Pessoa (1888 -1935) het van ouderdom sewe in Durban gewoon waar sy vader konsul was.
Deur ander digters uit Durban te betrek, word ‘n komplekse diskoers uitgestal. Die leser wat bekend is met die digters waarop hy steun in sy reaksies, word gekonfronteer met ‘n ryk skat van verwysings en palinodes soos “Dramatis personae” (11) dan bevestig.
Dit word ‘n bestekopname van jeugervarings waar die ouers aangespreek word en die dood van ‘n kind wat hom in die herinnering agtervolg. Hierom dan ook ‘n reeks waar die getalle van agter na voor werk met skerp politieke kommentaar. “Dogma” – in gesprek met Douglas Livingstone – hanteer die religieuse en politieke dimensies en word ‘n aangrypende ars poetica. Een waarin die digter konstateer: dit is soos dit is …
Hy skryf oor die “littoral zone”, ‘n belangrike metafoor vir die begryp van die gedigte, omdat die spreker afduik in die onthoue wat deur die onbewuste na vore gebring word. Dit is dan ook die titel van Douglas Livingstone se bundel van 1991.
Daar is pragtige, onthoubare beelde soos “The sun is a cartouche without graven name or image” (15)
Teenoor Afrika-woorde soos umlungu, dala, gwaai is daar die litanie van pyn binne ‘n Westerse mens wat al die teenstrydighede van hierdie vasteland probeer versoen.
“Rewriting is unwriting” en later: “writing is unwriting” (55) aktiveer die werkswyse van Roland Barthes in sy poststrukturalistiese periode soos in S/Z (1970/1974).
Barthes se lisible (leesbare) versus scriptible (skryflike) leesaksies is hier tersaaklik. Die leser in The Book of Unrestword uitgenooi tot ‘n skryflike leesaksie waar jy ander tekste saam-lees en oopmaak. Soos Pessoa met sy verskillende gedaantes en maskers geplaas teenoor Douglas Livingstone, die Durbanse marine bioloog, gebore in Kuala Lampur. En ágter hom skuil Roy Campbell, nog ‘n magistrale Engelse digter, vereer deur D.J. Opperman in ‘n lykdig “By die dood van Roy Campbell”.
Met daardie ongelooflike reël:
ek ken die brons krisante van die pyn.
Die digter is tegnies bedrewe en veral sy jeugherinneringe gryp aan die hart. Die dood van ‘n kind – ‘n soort politieke metafoor – vir weerloses en verskoppelinge is treffend.
Die bundel bevat odes, ‘n aubade (oggendlied), ‘n gebed en ‘n spel met spreekwoordelike draaivers (“Home poem”, 23) of pantoem. Hierdie vorm uit Maleisië bevat 4 kwatryne met herhalings van reëls wat oorloop van een strofe na die volgende.
Die leser vind dikwels ook die lament in hierdie bundel.
IV
I too left that coast at seventeen, but I am not Fernando.
But neither was he. Nor Ricardo, Ālvaro, Alberto.
Oh, to be the elderly child stuck in the city of their mother,
dreaming only the dreams they dream; only the dreams of others.
(54)
Met die wete dat die verskillende digterlike selwe of personas geskep is uit herinneringe en mites.
Genoeglik die vers wat ‘n ode is aan ‘n tyd buite tyd en ruimte. Hiermee wil die digter die kwessie van herinnering aanspreek wanneer hy nie in die trope is nie (12). Die digter is tans woonagtig in Edinburgh met nagraadse studies aan die Universiteit van Dundee. ‘n Veraf blik dus.
‘n Klein bundel, maar die gedigte is verpak soos dinamiet.
Bestel van Uhlanga press http://uhlangapress.co.za/
(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Beeld)
