Michiel Heyns – I am Pandarus (2017)

Michiel Heyns – I am Pandarus. Jonathan Ball, 2017. ISBN: 9781868427758

Resensent: Joan Hambidge

Michiel Heyns is bekend as vertaler én as romanskrywer: The Children’s Day, The Reluctant Passenger, The Typewriter’s Tale, Bodies Politic, Lost Ground, Invisible Furies en A Sportful Malice. Hy is al bekroon met die Sunday Times Literary Award in 2012 en die Herman Charles Bosman-prys vir Engelse fiksie in 2015.

Hierdie leser is gaande oor Heyns se romans, omdat hy altyd 'n roman-probleem of literêr-politieke kwessie aanspreek. Dink maar aan sy The Typewriter’s Tale wat een van die mees aangrypende en oortuigende romans is oor die skrywer Henry James.

Hierdie roman begin in 'n kroeg en handel oor die figuur Pandarus, 'n karakter wat opduik in die tekste van Boccacio, Chaucer en Shakespeare, onder andere. In die OED verwys die woord pander ook na wellus. Pandarus self verwys na homself as 'n konstruk, 'n hibried. Is hy 'n blote slagoffer van die verskillende skrywers (wat van mekaar "gesteel" het), of is hy 'n semantiese ongeluk? Wat is dus sy essensie en wat is bloot toevallig? (p. 8-9). Heyns se roman bring die gesiene Shakespeare-kenner, Marjorie Garber se Vested Interests - Cross Dressing and Cultural Anxiety (1997) na vore. Mans in Shakespeare se tyd wat vrouerolle moes vertolk en die betekenis van die drag queen in ons tyd.

Die roman gebruik dieselfde tegnieke as wat Umberto Eco in Baudolino (2002) aangewend het. Dit speel af in die 12e eeu en Eco se roman gebruik Latyn en Middeleeuse Italiaans en ander tale. Eco het sowel werklike as fiksionele karakters in sy verhaal soos Gavagai ('n verwysing na die filosoof Quine se karakter), Deacon John, die heerser van Pndapetzim en etlike historiese figure soos Frederick Barbarossa, Pous Alexander III, Stephen Hagiochristophorites, e.a.

As semiotikus, in sy studie The role of the reader (1980), verwys Eco na beginsels soos narkotiseer of opblaas in die leesaksie. Op jou sogenaamde "inferential walks", lees jy die storie dus op twee vlakke: as werklikheid sowel as fantasie. Die jong Baudolino met sy  verstommende kennis van taal word na Parys gestuur om verder te studeer. Kruistogte én 'n spel tussen fiksie en werklikheid dryf die verhaal voort wat eweneens rondom die Gnostiek wentel. Politieke onrus en Keiser Frederick se pogings om die Noordelike Italië se onafhanklikheid te tem, word afgespeel teen 'n fantasie-wêreld en mites. Baudolino ontmoet eunugs en eenhorings op sy reis.

'n Soort speurverhaal dus, soos Die naam van die roos / Il nome della rosa (1980).

Wie is die modelleser vir Heyns se roman?

'n Leser wat die hervertelling raaksien van Troilus en Chriseyde tydens die Trojaanse oorlog. Pandarus word vermeld in die Iliad, en speel as karakter verskillende, toenemend groter rolle by Boccacio, Chaucer en uiteindelik Shakespeare se Troilus and Cressida. In sy nawoord beklemtoon Heyns dat lesers 'n outentieke representasie verwag. Uiteraard is 'n roman egter fiksie en kan die skrywer sekere aanpassings maak.

Heyns maak van die historiese gegewe 'n klassieke middeleeus-Elizabethaanse amalgaam (240), en as voormalige professor in Engelse letterkunde ken hy al die kodes. Nes Eco as Renaissance-kenner op sy beurt ingelig is oor hoe daardie kodes werk.

Heyns se roman word voorsien van 'n lys karakters (menslik, goddelik en dierlik!).

"No escape for anyone anywhere", is 'n motto uit Milan Kundera se The art of the novel (1988).

Die slot aktiveer 'n soort fantasie wanneer die verteller wegstap uit die kroeg. Dalk terug in die tyd?

Hoe die verskillende weergawes ooreenstem en verskil met Heyns wat hierop voortborduur, is tersaaklik. Chaucer se gedig (in rime royale/ rymende stanzas), met Calchas die waarsêer speel af tydens die Trojaanse oorlog, met Pandarus as tussenganger vir die bemindes, draer van liefdesbriewe en getuie van ‘n tragiese einde. Die dood is 'n verlossing uit die heidendom en besinning van Christelike waardes - vanuit die perspektief van die verteller. By Heyns word paganisme vervang met gay-liefde, en The Pander's Tale is gelaai met ironie.

Heyns se verteller in die roman (Book Three) lewer kommentaar op Hektor en gay-liefde in oorlogstyd (119). Dit word weer in die werklikheid geplaas met die agent wat ‘n moeilike skrywer moet hanteer wat voel sy boek kry nie genoeg publisiteit nie …

Ek het my verkneukel aan die beskrywings van  Kassandra, en die insigte oor die "halcyon period of love" (117 – 118) is skitterend.

Die boek lewer slim kommentaar op die sewe argetipiese intriges wat bestaan in die romankuns versus geluk / waarsêery. Die betekenis van die liefdesring in die Middeleeuse tradisie en moderne tyd word goed vasgeknoop. Nes die tersluikse verwysing na die tarot en die gelukswiel (132).

Die roman is uitstekend geskryf en lewer kommentaar nie net op die gesprek tussen literêre tekste nie, maar ook op die afwesigheid van die numineuse - en hoe mense mekaar nodig het in hierdie tye.

Hierdie leser het lanklaas 'n roman (‘n soort metaroman) se uitdagings so geniet. Dit is goed dat daar romanskrywers is wat hul lesers uitdaag soos Heyns.

My resensie is inderdaad ‘n eulogie (‘n panegyric) vir ‘n fyn stilis en uitmuntende storieverteller.

(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Rapport)

Nicky Stubbs - For Friends & Family (2017)

Nicky Stubbs - For Friends & Family. Human & Rousseau, 2016. ISBN 9780798171250

Resensent: Joan Hambidge

I

‘n Kulinêre liefdeslied. So word hierdie pragboek bemark.

Kookboeke is nie net resepteboeke nie. Dit is in wese geskiedenisboeke. Dit vertel die verhaal van ‘n samelewing se siening van kos. Ek, terloops wantrou mense wat nie van eet hou nie.

Peter Veldsman se opdatering in 2010 van Leipoldt se kosboek (van 1933) bly ‘n belangrike argief. Daar  word vertel hoe Leipoldt as dokter van huis tot huis gegaan het en resepte opgeskryf het. Veldsman noem hierdie boek: “‘n prikkel tot die wonderwêreld van plaaslike kos sowel as die kookmetodes van Europese en ander kosghoeroes. Dit bly ‘n droomboek waaruit jy ongedroomde kosdrome kan droom”.

Die oudste kookboek is die Chinese Hong Ts.

Gaan lees gerus verder oor hierdie boek (Woorde Wat Weeg/ C. Louis Leipoldt - Kos vir die kenner/ ‘n Kookboek met meer as duisend goeie resepte (2010). Besoek 8 April 2017).

In sy inleiding skryf Leipoldt dat die kookkuns so oud soos die mensdom self is. Vir hom is die kookkuns internasionaal. Ons manier van kook en kosbereiding verskil nie van ander lande nie. Elke land het wel sy eie skottels. Dit wat ons as eg Afrikaans ervaar, is geregte onder ‘n ander naam. Tog het ons wel unieke veldkos soos wateruintjies, veldkool, jakkalskos, ensomeer. Hy spreek eweneens die kwessie aan dat ons hier ‘n man vind wat resepte byeenbring; in daardie tyd was dit immers die terrein van die vrou.

My moeder was ‘n begenadigde kok wat kon eksperimenteer met wildsvleis met groot stukke knoffel daarin. Een van my gunsteling-geregte uit my jeugjare is haar gerolde beesvleis met toutjies opgebind. Of daardie varktjoppies wat sy sag laat stowe het in die oond met rys en appelmoes. Of haar beetslaai met uie in. Haar aartappelslaai met fyn gekapte ui, pietersielie en gekookte eiers. Met tuisgemaakte mayonnaise.

Een van my geliefde boeke – op my kombuisrak – is die Biba’s Italy (New York, 2006) se resepteboek oor Italië.

Die Fegato alla Veneziana het ek al getraai. Lieflik.

II

Nicky Stubbs se boek is ‘n glansryke antwoord op Kook en geniet, daardie treffer wat Huisgenoot se wenresepte nooit kon troef nie. Sy het ‘n Cordon Bleu-kookkursus voltooi en in sowel Londen as in Frankryk gekook. Verder het sy in restaurante gewerk, kooklesse gegee en vir tydskrifte geskryf. Sy ken dus die bedryf van binne en buite. Skrywer én resensent, as jy wil!

Die toets glo om te besluit of ‘n resepteboek werk, is om van die resepte in jou kombuis te beproef. Kook is nie my forté nie, maar my bedrewe buurvrou het ‘n paar resepte op die proef gestel en sy is beslis beïndruk. Trouens, ek moes pleit om my boek terug te kry om die resensie te voltooi met die allerpragtigste foto’s. Ek mog wel proe aan die baksels!

Sy haal Elizabeth Luard aan wat in Family Life ons attent maak op die genesing van kos. “Take a short view of life. Look no further than dinner or tea.”

Toe my oorlede moeder se Kook en geniet met ‘n trek na die aftreehuis verlore geraak het, kon ek onmiddellik haar troos met ‘n tweedehandse een. En Peter Blum se vrou het, toe Koos Human haar na jare in Londen raakgeloop het, gevra vir hierdie einste boek toe meneer Human wou weet wat hy vir haar kon stuur.

Nicky Stubbs praat dus met ‘n meer moderne gourmande en kok. Sy gee vir ons foto’s van haarself (en familie) wat hierdie resepteboek dan persoonlik maak. Die grootouers - woonagtig buite Kokstad - waar die kinders vrugte en groente gaan pluk het.

Dis dus enersyds ‘n nostalgiese reis die verlede in, maar andersyds ‘n uiters praktiese boek vol wenke. Sy vertel jou wat jy behoef om te kan kook. Ook wat jy in die spens benodig. Byvoorbeeld die soorte mosterd wat sy aanhou.

Tussen al die “grênd” resepte, is daar ook ‘n afdeling wat heet “Simple meals”.  Soos Hamburgers & Chips. En Makaroni & kaas, ‘n dis uit my jeug wat my nog steeds bekoor. Om my te nooi vir boerekos (dit weet my buurvrou), is die grootste treat denkbaar, omdat ek bykans elke aand van my lewe uiteet. Dit is my plek van sosialisering, maar met die voordeel: die volgende dag smul ek aan ‘n “doggie bag” en vermy slegte kafeteria-kos soos die pes. (Dit was immers Susan Sontag wat beweer het dat die slegste kos op aarde by universiteite te vinde is. # Badfoodmustfall, dink ek.)

En kyk watter gelukkige man lag uitbundig op bladsy 72!

Die kos is mooi gefotografeer; die “roast potatoes” (88) laat die mond behoorlik water. Haar raad: “keep it simple and as unfussy as possible”. In die afdeling oor “Beef & Lamb” – ek is nie vegetaries nie, maar lesbitaries – het my mond gewater. Dis amper weer tyd vir oxtail (osstert klink vir my terloops, obseen), en Saigon in Kaapstad is onoortroffe met ‘n Oosterse glimmer daarby. En die afdeling “Pork” – na Philida met my as romankarakter – is dit welige, wulpse, woeste hamboude vir die stadige kookproses.

‘n Soettand het ek nie, maar ‘n mens kan hier onder andere duidelik die Franse invloed sien.

Dis ‘n lieflike boek wat ‘n mens inspireer. Miskien gaan ek tog iewers in hierdie dae ‘n kookkursus aanpak. Vleis kan ek braai en jare gelede beman ek en vriende ‘n gastehuis op Swellendam. Ek braai die fillet en vra vir die gaste of alles wel is. Weke later besoek mense weer die plek en die man vra: “What happened to your excellent chef, the rather large lady?”

Lees en geniet. Dis nadat jy ook gekook het.

(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Fine Music Radio)

Pirow Bekker — Voor ek my kom kry (2017)

Pirow Bekker — Voor ek my kom kry. Protea Boekhuis, 2017. ISBN: 978-1-4853- 0648-1 (gedrukte boek), 978-1-4853-0743-3 (e-boek)

Resensent: Joan Hambidge

Jy

Jy is die vol leegte voor my,

niks is vol sonder jou

en niks is leeg met jou nie

jy is die laagte vol voor my.

Moenie weggaan nie, nooit nie,

anders sal die leegte leeg wees

en die volheid laer as leeg. (76).

Hierdie mooie vers is uit Stillerlewe (2002).

Sopas verskyn Voor ek my kom kry wat al die bekende handgrepe en temas van Bekker bevestig: die spel met ouer tekste, gedigte oor die siekte en naderende dood, die verganklikheid van alles, sosiale kommentaar.

In Rasuur (1993) parodieer hy Leipoldt se “Boggom en Voertsek” en maak daarvan die spel met kanker en genesing.

En hierdie bundel is ‘n belangrike publikasie, omdat dit die eis van vernuwing die nek inslaan. ‘n Digter hoef nie nuwe temas te ondersoek nie; of dramaties te vernuut nie. Solank daar bestendigheid is, behoort die digkuns-leser tevrede te wees. ‘n Mens dink hier aan Eybers wat dieselfde temas bly ondersoek het: met groter en selfs met minder drif – maar altyd goed. Veral die kritikus Neil Cochrane hou die eis van vernuwing voor asof dit ‘n geel kaart is vir die digter as dit nie presteer word nie!

So klink ‘n vers uit die bundel:

3. Weerlig slaan nie twee keer op dieselfde plek nie

(N.a.v. ‘n uitspraak van Randall Jarrell)

Om as geniaal in die literêre annale op te gaan

sal ‘n hoopvolle digter hom in ‘n storm maak staan,

maar om seker te wees, sal daar onder sy boom,

die weerlig hom vyf of ses keer raak moet slaan. (47)

Vir my was die grootste leesplesier die verse oor die digterskap: die gesprekke met Leipoldt, Totius, Marais: “Vergete is die aarde nie” (16) wat vra vir ‘n saamlees met Totius se klassieke “Die wêreld is ons woning nie”; “Erd-af mens” (28) wat Leipoldt onder die loep neem; en die “suinige digter” Marais wat deur vele verse trek.

Omdat die bundel is van ‘n ouerwordende digter, moet dit gelees word as ‘n bestekopname.

“Mededingerding” (33) wys op hierdie “anxiety of influence” (in Bloom se terme uit die gelyknamige bundel van 1973) waar die digter soek na ‘n plek in die kanon. In sy oorsig in die jongste Perspektief& Profiel (2015) wys Phil van Schalkwyk hoe moeilik dit is om ‘n oorsig te skryf oor so ‘n veelkantige skrywer, en dat die relatief min kritiese reaksies op sy werk hom genoop het tot ‘n nuwe inskatting. Moontlik, meen Van Schalkwyk, is die gevarieerdheid en ingewikkeldheid van sy werk iets wat ‘n rol speel om navorsers te ontmoedig? Of dalk ook sy rol as iemand wat buite modes of klieks staan? In sy besinning gee Van Schalkwyk ‘n komplekse en geïntegreerde lesing van die oeuvre en tree hy so in gesprek met ander kanoniseringspraktyke wat eerder chronologies of genre-gebaseer is.

En dit is bepaald so. Daar is die ouerwordende digter wat terugkyk na sy “precursors” of voorlopers in Afrikaans – en hulle steeds as belangrik ag.

As digter is Pirow Bekker se satiries-ironiese gedigte uitstekend. ‘n Mens dink hier aan die gedig “Nuutskepping” (39) waar die woord “selfmoord” nou “selfdood” geword het, maar die ellende is helaas steeds met ons. Die lagie suiker kan die galpil nie versoet nie, meen die digter.

Die digter besin oor die funksie van taal in “Diachronie van ‘n rymelaar” (63):

sinnigheid vir woorde

sterf in hul diaspora

met betekenisse smokkel

swerf hul na oorde

waar net die eggo’s koggel

wyd en wyer lê die spore

tot ook dié in kieselbrak verbrokkel

wat inskuif op die vers “Sinsbou” (68) met sy pynlike slot:

en hier te beaam hoe tiek ‘n sin, hoe

lewe ‘n gedig nog lank ná die “ame” sê.

In “Boedel” (61) is daar ‘n belydenis oor wat kritiese of gewone lesers met die digter se tekste maak. Dit beland in “onbekende kontekste, in ontnugterende verbande, Babeltale” en die digter besef:

….

ek raak by die dag kaler,

uitgewis uit die geheue van manuskripte,

tussen die velle met donkie-ore,

my geboorte net die dun skreeu

van ‘n luginhalige.

Benewens my leesreaksie wat die gedigte oor die digterskap uitstekend vind, is daar liefdesgedigte soos “Teen die weerloosheid” (76) wat hopelik in Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte opgeneem sal word:

….

My lank vertroude jas,

As verliefde dubbelgroot gekoop,

nou jare ouer en verslete,

vind ek het makliker geword

vir my om jou, beminde,

in hom, by my

teen wind en weer

nog vas te knoop.

En dit word weer opgetel deur die klein “As jy” (82), ‘n erkenning van die liefde se rol in ons lewe.

Dit is ‘n ryk-geskakeerde bundel: soveel temas, soveel besinnings. Oor die natuur, oor die politiek, oor die dood, oor siekte, oorlog  – en ‘n briljante een “Wie is Bart Nel?” (55)

Inderdaad ‘n skrywer en digter wat sy eie padkaart volg en oor die aarde en ekologie skryf; terugkyk tot sover as die Voortrekkers en in sogenaamde “stormvorme” kyk na ‘n biopsie of ‘n blokhuis. Die slot vers is die titel – amper ‘n soort (gemaakte?) verbasing oor wat hy meegemaak het. In “Gentlemen’s wars” (93) palinodeer hy Toon van den Heever met ‘n wrang-ironiese slot.

Veral die digter se punt-digte of sy korter verse is uitstekend.

Hierdie digter het in 1965 gedebuteer met Die klip sing. Daarna volg Toekomstige betrekkinge, Definisies deur die bloed, Eskarp, Rasuur, Stillerlewe,  Van roes en amarant in 2008. Atlas teen die vergeetrivier verskyn in 2013.

(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Fine Music Radio)

Hennie Aucamp – Die laaste wals (Johann de Lange, samest.) (2017)

Resensie. Hennie Aucamp – Die laaste wals (Johann de Lange, samest.). Tafelberg, 2017. ISBN 978-0-6240-8240-8

Resensent: Joan Hambidge

Die versameling is ‘n keuse uit Hennie Aucamp se verhaalkuns saamgestel deur Johann de Lange. ‘n Jaar voor die bekende kortverhaalskrywer se dood, gee hy ‘n notaboekie persent aan sy vriend, die skilder Jan du Toit. Hierin is daar ‘n lysie opgeteken van sy persoonlike keuse uit ‘n imposante oeuvre. De Lange as literêre eksekuteur het toegesien dat sy wens uitgevoer word. En omdat die meeste van hierdie bundels alreeds uit druk was, kon hy hierdie taak dus verwesenlik.

En wat ‘n wonderbaarlike bundel is dit nie! Wanneer verhale in bloemlesings saamgesnoer word, kry hulle ander en nuwe betekenisse. Verder word die leser ook gedwing om verhale, klassiek of “ouderwets”, opnuut te besoek.  Elize Botha het dit immers al in Een kraal saamgeplaas in 1983. Nou is dit ‘n laaste wals en die dansbeeld (vanaf die eerste verhaal en “Die Caledonner” tot by “Vir vier stemme”) aktiveer immers passies, beheer, drif …

Aucamp se taalgebruik en styl is al by herhaling geloof. Met hierdie lees word die lees voortdurend blootgestel aan ouderwetse woorde (“verbolgenheid” vir woede; mals, bogte, onbesuisde …).

En sy mensekennis is opvallend. Hy kan gewoon ‘n verhaal vertel, omdat hy die la condition humaine ken. Verhale wat ‘n mens bybly om die lewenswaarhede wat weergegee word.

“In die hartseerwals” (uit die gelyknamige bundel van 1965) is dit die potsierlike, vet, dom Hetta (destyds magistraal verfilm) wie se ellende nie verwoord kan word nie wanneer die wewenaar haar oorsien:

Sy wens sy het net treurige plate gehad, maar nou het sy net één treurige plaat en hy is nie treurig genoeg nie. (15)

In “Die baadjie sonder einde” uit Dalk gaan niks verlore nie, 1992 – ‘n verhaal wat so Tsjekofiaans is as wat kan kom – word die geskiedenis en lewensloop van ‘n baadjie beskryf. 

Of die wraak van ‘n jongeling in “’n Piazetta in privaatbesit” opgeneem in Gewis is alles net ‘n grap, 1994. Hier ondersoek Aucamp die mentor-student-verhouding op ‘n pynlik-eerlike wyse en hoe die jongman eintlik wil wraak neem oor die lewe wat hy nie kon uitleef nie. Hy het wel ‘n vrou en twee kindertjies; maar dít wat hy begeer het, is hom nie beskore nie. Hierom is die slot ironies: Karel is nie die werklike wenner nie, ofskoon hy oënskynlik die ouer, gay-man troef met sy gelukkige gesinnetjie.

Dit is waarskynlik alreeds ‘n cliché om  Aucamp se “Vir vier stemme” (Volmink, 1986) as magistraal te beskryf. Hierdie komplekse “boeregrap” waarin ‘n straight man, Beimen Botes, om die bos gelei raak deur ‘n “vrou”, is vintage Pedro Almódovar-materiaal soos sy jongste rolprent Julieta (gebaseer op ‘n Alice Munro-verhaal, maar verplaas na ‘n Spaanse landskap) bewys.

En om Munro te vermeld, is tersaaklik. Aucamp se verhale dra ‘n kwaliteit van háár bestes: mense vasgevang in ‘n lewenslot of uitgelewer aan fata met die landskap as ‘n broeiende mede-verteller. ‘n Mens dink hier aan die Stormberge, ‘n ruimte van uiterstes: die “backdrop” waarteen menslike drama gekaats word.

Daar word dikwels geskryf dat kortverhaalskrywers soos digters dink en struktureer. Dit sien ‘n mens ten beste in die verhaal “Portret van ‘n ouma” (Spitsuur, 1967)  met sy herhalende beelde en skerp metaforiek en simboliek:

Die nag voor die einde het sy in desperate pyn of ’n bedwelming teen die bedtafeltjie geval en haar oog gestamp. Die volgende dag was dit pers en blou en groen, en ek onthou dat ek die gevoel gekry het: die Alsiende Oog lyk só.
God het sedertdien uit baie oë na my gekyk, maar nooit weer so streng soos toe nie. (34)

Die verhale wat Aucamp sélf geskies het, word vir die leser met 'n ikoon aangedui. HA met ‘n veertjie asof dit ‘n inkpotjie is. Aucamp, terloops het met die hand geskryf. Al sy tekste is deur ‘n ander persoon oorgetik en hierom vind ‘n mens nooit ‘n oorhaastige woord of ‘n beduimelde sin nie.

Aucamp het die Afrikaanse letterkunde op verskeie maniere verryk en verruim. Ook sy teoretiese werke verdien vermelding (soos Kort voor lank) of sy essays oor die kabaret (Koffer in Berlyn). 

Maar dit is verhaal sy verhale oor gay-sensibiliteit en die oorspryf van die “annerster soort” wat jonger skrywers geïnspireer het. Die triadiese verhouding tussen Prinsloo, Aucamp en De Lange word in die kortverhaalbundel Vreemder as fiksie (1996) deur De Lange onder die loep geneem.

Die kortverhaalbundel van Johan en Ria Smuts wat Die helder oomblik (2016) heet, tree duidelik ook met Aucamp in gesprek. 

Ek is ‘n liefhebber van die kortverhaal as genre. En hoe jammer dat dit as ‘n “vingeroefening” gesien word deur sekere kommentators hier te lande. 

Borges is in die tagtigerjare vertaal deur Sheila Cussons in die verruklike Die vorm van die swaard en ander verhale. 

Ek verwys opsetlik Na Borges, omdat Aucamp se verhale, soos Borges se stories, boere-stories oorvertel en met klassieke modelle in gesprek tree. Aucamp se kortverhale bewys die hibriede aard van hierdie genre.

En Aucamp laat ons ook kyk na die werk van Dave Eggers of die kortste kortverhaal geskryf deur Ernst Hemingway:

For sale: Baby shoes. Never worn.

Tans word daar 'n debat op Litnet oor Toon van den Heever se "Werkstaking by die kleigat". 'n Mens wonder hoe Aucamp op hierdie bydraes sou reageer met die wete dat 'n teks binne sy tyd en konteks gelees moet word.

Alex Emsley se omslagontwerp vang Aucamp goed vas:  die kenner van die opposisie tussen die volmaakte en die verminkte: die Volmink.