Kazuo Ishiguru - Nocturnes: Five Stories of Music and Nightfall (2009)

Kazuo Ishiguru. Nocturnes: Five Stories of Music and Nightfall. Faber & Faber, 2009. ISBN 978 0 571 244997.

Resensent: Joan Hambidge

Daar is maar één Ishiguru. Ons dink aan Remains of the day wat ook wonderbaarlik verfilm is met Emma Thompson en Anthony Hopkins wat daardie kragtige, erotiese toneel oor ‘n boek so goed vertolk. Die gebeurde wat afspeel rondom die boek wat uit die geliefde se hand speels gegryp word. Of ‘n mens gaan weer terug na die pakkende Never let me go.

Sy jongste versameling kortverhale heet Nocturnes: Five stories of Music and Nightfall. Die kortverhaal maak dikwels weens sy digterlike aanslag aanspraak op die tegnieke van die musiek soos herhaling of refreine. In hierdie versameling is die musiek die interteks of dit wat die verskillende tekste bind.

Dit is inderdaad verhale van die wending, van karakters wat tot selfinsig of –konfrontasie gedwing word.

In die eerste verhaal “Crooner” word die gegewe in Venesië gesitueer. Liefdesopbreuk en –(on)trou word verhelder met die verwysing na musiek: ons verneem die verteller het op een middag “The Godfather” nege keer gespeel in ‘n orkes. En dit is ‘n belangrike sleutel vir die begryp van die verhale, te wete herhaling, refrein en verskillende instrumentele weergawes.

As die verteller dus bely dat hy, soos Emily, hou van Broadway-songs, moet die leser haar Streisand- en Sinatra-kennis afstof. Die liedjies draal dus in jou gedagtes en word ‘n ‘short hand’ vir die begryp van die verhale. (Ek het een keer ‘n MA in Kreatiewe Skryfkursus beoordeel waarin die skrywer voorgestel het dat die leser telkens na bepaalde musieksnitte moes luister ten einde die toon of ambience van die vertelling te versterk.)

“Malvern hills” wentel rondom weerwraak en die ontmoeting met twee vreemdelinge vertel vanuit die perspektief ‘n jongeling wat by sy suster tuis gaan en met vreemdelinge in interaksie tree.

Die skrywer het kennelik ‘n voorliefde vir die aweregse: ‘n skaakbord wat uit Meg Ryan-stukke bestaan (“Nocturne”) of ‘n man wat speel asof hy ‘n hond is om sy eie bas te red (“Come rain or come shine”) of ‘n tjellis wat nie die tjello kan speel nie (“Cellists”)!

Venesië, Londen, Beverly Hills is van die ruimtes wat bestryk word in die verhale wat telkens vanuit die eerstepersoon-perspektief vertel word. Tipies Ishiguru is daar wat ‘n mens skrywerswyshede kan noem:

“And the way he gestured with his finger, calling for a waiter, there was something – maybe I imagined this – something of an impatience, the off-handedness that comes with a certain kind of bitterness” (220 – 221). Ten minste het hierdie verhale my weer teruggeneem na Frank Kermode se A sense of an ending veral omdat die eind-verhaal jou terug dwing na die eerste verhaal.

Die verhale handel oor onvervuldheid of is humoristies: ek meen hoe dan anders as ‘n beeldjie in ‘n kalkoen se maag land? Die verhale weifel dikwels ook op die rand van die absurde. (Twee geliefdes loop met verbande oor hul gesigte rond!) Of verhale eindig op ‘n onverwagse noot.

Daar is dan die onverwagse wending (dénouement), dikwels die kenmerk van die ervare kortverhaalskrywer wat die mat onder jou voete ruk. Hier neem Ishiguru dit selfs verder: in die slotverhaal eindig die verhaal met ‘n moontlikheid of oop slot: as die persoon sou terugkeer, dan sal daar ‘n gesprek gevoer word.

Ishiguru is in 1954 in Nagasaki gebore en woon sedert sy vyfde jaar in Brittanje. Hy het al die gesogte Booker-, Whitbread- en die Chevalier de l’Ordre des Arts des Lettres ingeoes.  “You’re the top!”, het ons saam met Barbra Streisand geneurie met sy pakkende romans. Dit ten spyte van die leesbaarheid van die verhale en die enorme musiekkennis. Five stories of music and nightfall heet die subteks en die nokturne, is ‘n musikale komposisie wat deur die nag geïnspireer is of in die aand beluister word.

You're the top - you're the Colisseum.
You're the top -
mmm... you're the Louvre museum.
You're a melody from a
symphony by Strauss.

Met hierdie kortverhaalbundel, die slimmighede ten spyt, voel die leser dikwels dat Ishiguru eerder ‘n skrywer van romans is.

Dit is die outeur se sewende boek.

[Hierdie resensie word met vriendelike vergunning van Die Burger geplaas.]