Resensent: Joan Hambidge
Hierdie pragtige bundel, Kameleon, is deur Daniel Hugo vertaal. Die digter is bekend in België as voordragkunstenaar en haar debuut is bekroon met die Herman de Coninck debuutprys vir poësie. Sy is vertaal in Engels, Duits, Spaans, Frans, Serbies en Arabies en is kennelik gewild as digter. Van haar verse kan beluister word op YouTube.
Daar is drie afdelings: I Die rooi kruis op die skatkaart II Discovery Channel en III Die oorsprong.
Die gedigte, wanneer die leser dit afgedruk sien, maak uiteraard op ander beginsels staat as wanneer gedigte vir die podium geskryf is. Sommige digters kry dit reg om sowel goed voor te lees as om 'n werkbare ikoniese vers te skryf.
Soms is daar lang praatverse, maar ook 'n klein juweel soos:
Handleiding
Om te vergeet
is 'n sirkelredenasie.
Steek 'n stok tussen die ratte,
doen dit.
Moet niks
oor die rand van hierdie kop stoot nie.
Ek was absoluut verruk met hierdie verse wat gedistansieerd-ironies funksioneer. Daar is wonderlike gedigte en 'n hele klomp onthoubare versreëls:
'n Wasmasjien lek die dag se wonde. (56)
Sy kry die kleur van wange ná 'n gevry
van mans wat op vakansie slegs poskaarte vir hul stamkroeg stuur. (37)
Ek leer 'n tweede taal, waarin sugte
selfstandige naamwoorde is. (58)
Ons is net 'n besitlike voornaamwoord,
'n huis gebou van taal met oneindig baie ander name. (59)
Sy dig oor die liefde, die soeke na identiteit en die verhouding met die moeder en ouma. In "Ausflug / Auszug" is sy en die moeder in 'n kamer "in 'n plaaslike baarmoeder" en hierdie verwysing maak deure oop vir Julia Kristeva se sieninge oor poëtiese taal en die chora.
Hierdie digter dig met presisie. Sy kyk van ver (soos in "Fernweh"), maar ander kere het sy 'n vergrootglas met die ogies van 'n kameleon wat die kleinste besonderheid opvang.
So klink sy in Engels:
Bucharest
Some places are so small
they’d fit on the tip of a finger.
I try to point at where everything was
but I can barely remember.
Among the rubble of forgetting stands
my grandfather’s bookcase and that Sunday afternoon
when we read the atlas together, his finger
resting on the capital of Romania.
‘A smashing bunch of slags’ they had, he said
and I thought a slag was some sort of Eiffel Tower
and resented him for never
bringing me back a miniature version.
Later I learned that borders and grandfathers are relative.
Only that afternoon is marked in the atlas
by raised alphabet letters, as the afternoon
when I still saw in him the most perfect guide.
(Vertaal uit die Nederlands deur Michele Hutchinson.)
En in die oorsrponklike:
Boekarest
Sommige plaatsen zijn zo klein
dat ze in een vingertop passen.
Ik probeer te wijzen waar alles is geweest
maar ik weet het zelf nog amper.
Tussen het puin van het vergeten staat de boekenkast
van mijn grootvader en de zondagmiddag
waarop we samen de atlas lazen, zijn vinger
op de hoofdstad van Roemenië.
Dat men daar ‘een schitterende verzameling hoertjes’ had
en dat ik dacht, dat een hoer zoiets als de Eiffeltoren was
en hem verweet, dat hij daarvan nooit
een miniatuurversie voor mij meebracht.
Later bleken landsgrenzen en grootvaders relatief
enkel die middag staat in reliëfalfabet
in de pagina’s van de atlas, als de middag
waarop ik in hem nog een uitstekend gids zag.
Gaan lees die Afrikaanse vertaling en word verruk!
(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Fine Music Radio.)