Maandag, 4 Mei 2020 | Die volgende fase van inperking
So ontdek ek alkoholvrye wyn by ons superette: Leopard's Leap.
Net goed met kos wat sout is ... as wyn per se: nou ja ...
Vroegaand maak ek vir ons die Portugese sardyne gebraai in olyfolie en dan gestoom met 'n toe deksel in groen rissies, uie en knoffel.
Smulpaaplekker.
*
Deborah Steinmair skryf 'n genoeglike rubriek oor skrywers en haar verbintenis met hulle op Litnet.
Sy beweer:
Vir Marlize Hobbs loop ek hier weer raak. Ek hou vol sy is Goosen se opvolger. Haar novelles is dig, woordekonomies en digterlik. Daar is veel van Afrika wat aan haar kleef, ’n grootheid van gebaar, ’n ritme in die heup, ’n droë segswyse, ’n wye lag, donker oë wat takseer, beeldspraak ryk soos grond.
Jeanne Goosen se opvolger?
Waarom wil resensente of rubriekskrywers altyd 'n skrywer as 'n opvolger sien? Ek onthou 'n belaglike resensie jare terug in Die Burger waar Doc Immelman met Hemingway vergelyk is. Hierop was my reaksie: as Doc Immelman die Hemingway van Namibië is, dan is ek die Emily Dickinson van Kaapstad.
Dit is uiteindelik 'n vergelyking wat beslis nie vir 'n skrywer 'n kompliment behoort te wees nie. Meer nog: Jeanne Goosen is as novelle- en romanskrywer is enig in haar soort.
Waar hierdie leser skrywers vergelyk het met ander, is dit bloot om hulle binne 'n sub-genre te plaas.
Why be second in a look alike competition?
(Vroue wat skryf kan toor en tuinmaak | LitNet. Besoek 5 Mei 2020)
*
Seinfeld dreun aan. Die taboes word al hoe skerper ontbloot.
Daar is 'n vals diefstal (Kramer hou George vas) om die onwelkome Duitse toeriste te verjaag. George het crib notes op sy vinger geskryf om seksuele tegnieke in die bed te kan onthou. Tot die chagrin van die vrou. Seksisties? Inderdaad, maar grappe is grensoorskrydend en taboe-ontmaskerend.
Wanneer Elaine die Stanley Kowalski-mechanic uitvra oor hoeveel 'n piston kos as speurder vir Jerry, kry motoronderdele seksuele toespelings in die bed. En mans wat oor vroue se intimiteite praat, word ook hier ondersoek.
Elaine se interaksie met 'n gay-man as 'n beard wys op die vooroordele van uit die kas wees. Die proktoloog word besoek met die vrees vir anale seks wat onder die loep geneem word.
Nes bra's vir mans wat wys op gender-stereotipes.
Jon Voight word bespot. George koop sy motor tweedehands; dit blyk egter 'n ander Mr. Voight te wees. Midnight Cowboy se musiek speel aan die slot met Jerry wat wankel in cowboy-bootse. Dié akteur maak 'n kamee-buiging (Midnight Cowboy Official Trailer #1 - Dustin Hoffman Movie (1969) - YouTube. Besoek 5 Mei 2020).
Everybody's talkin'.
Selfs Fidel Castro en die kommunisme word opgestuur.
Bulimia word vergelyk met refunding met die suinige George wat kla oor die vermorsing van geld.
As jy re-gift kan jy ook de-gift meen die skerpsinnige Jerry.
Dinsdag, 5 Mei 2020
- Life is an old casino in a park .
Wallace Stevens
In die nag raas die bure onder my se geyser. Die volgende oggend ontdek ek dit is mý geyser en ek maak die warm kraan in die badkamer oop en daar stop die geknor.
'n Wind gesluk? Watertoevoer sleg?
Wie sal weet.
*
Die Franse lesse gaan voort. Op die internet verneem ons Rooi Rose en Vrouekeur gaan sluit.
*
Dryad Press vra hul digters vir 'n foto van jou studeerkamer met 'n onderskrif.
Quasimodo Salvatore se En skielik is dit aand is vir my gepas:
Ognuno sat solo cuor della terra,
traffito da un raggio de sole:
ed è sùbito sera
(Elkeen staan alleen op die hart van die aarde,
deur ‘n straal van die son deurboor:
en skielik is dit aand)
Salvatore Quasimodo (vertaal deur Wilhelm Knobel)
*
Na strekoefening en skoonmaak buite die blok, luister ek FMR.
Wagner se Tannhäuser. Verrulik die overture waar die spanning tussen Venus (liefde) en deug uitgewerk word (Wagner/ Tannhäuser Overture - Thielemann / Münchner Philharmoniker - YouTube. Besoek 5 Mei 2020).
Wat sou ons doen sonder hierdie meesters in hierdie tyd van in-perk-ing.
*
In The Understudy is die onoortroffe Bette Midler daar. Jerry het 'n huilende meisie, Gennice en weens 'n ongeluk met softball, word sý dame die understudy vir Ms. Midler.
Sy dink dat George en Jerry met opset dit gedoen het sodat sy Midler kan vervang in die musiekblyspel Rochelle Rochelle.
Sy huil wanneer hulle The Beaches kyk, maar huil nie wanneer haar ouma sterf nie.
Die pers en selfs taxibestuurders is gekant teen die laakbare gedrag van Jerry en George.
Gennice se optrede is 'n ramp. Haar skoenveter gaan los ... 'n Parodie dalk van die Olimpiese skandaal in 1994 met Tonya Harding en Nancy Kerrigan? Of sommer net robuuste humor?
Maar watwo: Kramer is die redder. Hy beskerm Bette Midler teen die pers en almal wat wil verskoning vra. Hy maneuver haar hospitaalbed uit en af in die gang ... en in die slot hoor ons sy is by hom tuis.
Tussendeur is George se pa ook aanwesig om Elaine te help by haar Koreaanse manikuur-lokaal om te hoor wat die Koreaanse vroue van haar sê. Hy verstaan glo Koreaans en sien weer 'n ou hartedief. In Korea het hul verhouding platgeval, want hy kon nooit sy skoene uittrek nie weens 'n stankprobleem (Seinfeld Top Sports Moments -George and Bette Midler - YouTube. Besoek 6 Mei 2020).
George is verloof en Elaine is groen van jaloesie. Sy bieg dit aan die rabbi in haar woonstelblok wat alles uitblaker op TV in 'n diens. George en die verloofde (wat hy eintlik wil los) kyk na hierdie uitsending en alles wat Elaine in vertroulikheid bely het, word hier uitgestal: soos dat George 'n loser is!
Die rabbi onthul ook op hierdie pryslose uitsending dat George meen om 'n prostituut besoek is nie verraad teenoor jou geliefde nie; jy sien mos nooit weer daardie persoon nie.
Baie slim word die impak van skinder en stories oordra, geanaliseer. Ons sê almal goed vir vriende in vertroue, maar die definisie van skinder is wanneer jy dit oorvertel met die doel om iets uit die transaksie te kry.
''n Fyn weefwerk met storielyne uit die verlede wat telkens opgetel word en verder geneem word.
Woensdag, 6 Mei 2020
Die oggend begin laat. 'n Redelik onstuimige nag vol drome en herinneringe. Vanoggend stuur iemand vir my Nessun Dorma via whatsapp met 'n sanger wat uitbulder dat hy genoeg gehad het van die korona-virus.
Heerlike satire.
*
Die gewone roetine: winkels, ry deur die strate wat 'n bietjie besiger raak en verskeie e-posse om te beantwoord.
Mense se uithouvermoë word beproef tot die uiterste.
*
Dis weer Seinfeld en ek.
Genderanalise. Wat weet mans van vroue se siklusse? En weet hulle wát vrouens gebruik as voorbehoedmiddels?
Róndom hierdie taboe word gekke situasie geskep. Elaine koop die laaste spons-middels en weier om vir George een te gee wat weer in 'n situasie moet vredemaak met make-up-sex.
Elaine is 'n man's woman (nie 'n man's man nie): sy haat ander vroue en ander vroue verag haar. Jerry op sy beurt verwys verminderend na vroue se tickle fights.
Wat veral opvallend is hier teen Seisoen 6 is die jaloesie tussen vriende. Jerry en Elaine is jaloers op mekaar en vele intriges ontstaan rondom 'n kat wat uit die sak gelaat word.
Tog is hulle lojaal teenoor mekaar. Hulle is 'n groep wat ander uitsluit (hierdie viermanskap) en wanneer iemand probeer binnedring, is dit tydelik.
Donderdag, 7 Mei 2020
Vanoggend is die stadsraad aan die werk hier by ons gebou. Die watermeter word reggemaak en 'n poel, vuil water stroom uit voor die gebou.
Kry nie geskryf nie – raasbekke onder my.
*
FineMusicRadio laat nie buite-mense toe nie. Dus moet my radiowerk wag tot na die inperking tot 'n volgende vlak skuif.
Inmiddels lees ons resensies van boeke op PDF's en skrywers wat in hierdie tyd publiseer, weet nie of iemand ooit die boek gaan koop nie. Dus is my resensie vir FMR virtueel:
Luistervink Madré Marais / FMR
Human & Rousseau, 2020
Resensent: Joan Hambidge
Hierdie debuut word tereg as verrassend bemark.
Twee lesers sien dit as volg, die een 'n gesiene akademikus, die ander 'n uitstaande kortverhaalskrywer.
Thys Human skryf: “Veral opvallend is [die skrywer se] vermoë om bykans moeiteloos onder die vel van uiteenlopende karakters in te kruip . . . die verhale getuig van uiters belowende vertelvermoë, vakmanskap en woordgevoeligheid.”
Riana Scheepers meen: “Die stories laat my dink aan ‘n groot boom: indrukwekkend om na te kyk, maar nog meer opwindend om onder die blaredak die fyn takelwerk van vertakkings te sien wat die boom bóóm maak.”
Afrikaans het 'n lang tradisie van kortverhaalskrywers. En die kortverhaal is nie 'n oefenplek vir die romanskrywer-in-wording nie, het Hennie Aucamp gereeld gemaan. Dis 'n afsonderlike, unieke genre met sy eie voorskrifte en eise. Alice Munro se bekoorlike lang kortverhale is bekroon met die Nobelprys vir letterkunde.
'n Luistervink is 'n afluisteraar. En hierdie belangrike debuut bring twee kwessies na vore: die oor (stories wat vertel en gehoor word) en die landskap (die ruimte). Die skrywer dra dit op aan die landskap waarin sy mens geword het (jou vlaktehemel en jou sterreveld). Inderdaad is die landskap of plek hier 'n belangrike aanwesigheid, soos in die kortverhale van die ou meesters : Eugéne N Marais, Hennie Aucamp, Abraham H. de Vries, en vele ander.
Ons het almal 'n storie om te vertel en kyk hoé het die filmmaker Pedro Almódovar 'n verhaal van Alice Munro oorvertel in sy film Julietta. Aucamp se “Vir vier stemme” het hy as 'n vertelling gehóór by iemand wat nie presies geweet het wat sy alles vertel het nie.
En hierdie aspek is tersaaklik by die lees van hierdie 13 kortverhale wat die donkerkant van die menslike bestaan ontgin soos onbeantwoorde liefde wat bly draal of 'n onderwyseres wat in twee kinders se rusies haar eie komplekse verhouding met 'n man in-lees en letterlik sien en hoor.
Ruimtes van hier word teen 'n buitelandse wêreld geplaas in die sentrale verhaal “Grond” waar die wêreld groter is as Doornrant waar die wind 'n rooisandduin teen die hoekpaal op die grens van die plaas gestoot het. Die fokalisator herinner haar aan die vlakte en die bloupers rantjies.
En dit word geplaas naas die keisteenstraat of die kaart van die moltrein in Engeland. Met net 'n pleknaam of onderskrif (100).
Al die verhale waaier oop rondom hierdie sentrale verhaal uit die wye wêreld: “geadresseer aan 'n krimpende bestaan”. Uiteraard kan 'n mens nie anders as om vele aspekte van landskap, grond en land te lees deur jou bril van ingrendeling nie.
Plaaslewe, reën, droogte – met die wete dat elke lugspieëling twee kante hét.
Die kort-kortverhaal soos in “Afguns”, “Jy loop na 'n drom en skep”, en “Sinker” word goed beheer. Less is more. En hierdie soort verhaal wérk soos 'n gedig met 'n slot wat alles goed moet opvang in 'n bliksemslag.
*
Daar is pragtige evokatiewe taalgebruik soos “ook die donssagte getortel en krapgeluide op die sinkdak het sy aandag ontwyk” (80).
“Hy laat sak sy stert en draai sy kop en knip sy ogies, en sy vlerke klap die ritme van 'n bang, bang hartklop teen sy lyf uit ...” (26).
*
Hoe lui die jazz-liedjie nou weer? “I double dare you to lend me your ear!”
Ironie, distansie, die donker kant van die psige staan hier opgeteken.
*
In 'n wonderlike episode dink George hy staan 'n kans met Marisa Tomei. Sy hou glo van vet, kaalkop-komediante. Natuurlik kry hy 'n smoelneuker wanneer sy hoor hy is verloof. Over the top, maar jubelmateriaal (George with Marisa Tomei - Seinfeld clip - YouTube. Besoek 7 Mei 2020).
Eweneens 'n analise van hoe fantasie en projeksie werk.
En dit help ook nie veel wanneer Susan, die verloofde met haar poppe slaap nie. Boonop lyk een soos sy ma en hier word weer die spot gedryf met psigoanalise.
En ja, die spottery met die Italiaanse kultuur en George se pa wat op soek is na sy neef - met temamusiek uit The Godfather – is slim. NY is immers die tweede woonplek van Taljaners.
E stanno tutti bene!
© Joan Hambidge