Enkele opmerkings oor Agnes van Schoor se brief "Wou Hambidge die digter boelie?"(Saterdag, 11 Maart 2017).
Sy beweer dat Hambidge se persoonlikheid as kritikus gelykstaande is aan
winde opbreek, "nogal in die gesig van die gekritiseerde". Ironies genoeg
breek Van Schoor winde van middelmatigheid op. Hierdie winde is goor, omdat
hulle verbysterende oningeligtheid losbraak.
Eerstens is dit die literêre kritikus se taak om enige teks krities te lees. Dit is immers een van
die basiese vaardighede wat letterkundedosente van studente verwag. Die kritiese
leser verskil van die amateur omdat eersgenoemde die taak opgelê is om ’n explication de texte van die
bundel/roman/dramateks/kortverhaal te doen.
Aldus ’n close reading wat as basis dien om na verdere paradigmas of
intertekstuele verwysings uit te kring.
Ongelukkig verraai Van Schoor haarself as onkritiese leser omdat sy
Hambidge se resensie verkeerdelik aanhaal. Sy doen dus wat dosente studente
afraai om in ’n essay te pleeg: sy skryf wat sy "dink" Hambidge gesê
het.
Van Schoor maak die stelling dat "die wetenskaplike digter [sterk] staan
met sy bundel omhoog; want juis hy weet dat poësie nie volgens ’n formule
geskryf word nie". Hambidge se resensie sê
juis dat die digter nié voorskriftelik te werk moet gaan nie: "Die
goeie digter skep sy eie uni-vers-um". Verder kla Van Schoor dat Hambidge
se resensie voorstel dat wetenskaplike terme deur "mooi" Afrikaanse
woorde vervang moet word. Hier het Van Schoor se geheue, helaas, haar ook in
die steek gelaat.
Van Schoor jeremieer oor Hambidge se sogenaamde poging om Smith, die
digter, soos "’n Klein Duimpie" tussen "reuse te laat voel".
Siestog. Van Schoor moet haar vergewis van Freud se term "projeksie" (projection).
Dit is wonderlik dat Van Schoor drie van Smith se digbundels vir haar
boekklub aangekoop het: boekklubs vervul immers ’n beduidende rol in die
verkoop en die lees van Afrikaanse skrywers en digters. Wanneer dit egter by
formele resensies kom, los eerder die kritiese lees van die teks vir die
resensent of gaan leer hoe om die teks (dit geld vir die resensie daarvan ook) krities
en nié emosioneel te analiseer nie ten einde 'n ingeligte en deurdagte repliek
aan 'n koerant te rig.
Dr. Gisela Ullyatt
Oos-Londen