Oostenrykse Nasionale biblioteek © Ken Kaminesky
Die reis vanaf
Wenen tot in Kaapstad is 27 uur as jy al die oplaai en aflaai met pendeldienste by tel.
Vir oulaas
reis ons deur Wenen en ek versoek die man om stadig te ry sodat ek vir oulaas
die skoon, oorrompelende stad kan besigtig. Mooi geboue. Gaan die vlug vertrek
of nie? Die Air France-staking maak alles onseker. Daar is ’n e-pos van my reisagent wat troos
dat dat daar ’n 90% kans is dat ons wel op tyd sal vertrek. Die eerste vlug is
met 20 minute vertraag, maar ek hou moed.
Die groot tas
is ingelaai. Deurgestuur tot in Johannesburg.
In Parys is
dit weer lang ente stap, maar gelukkig na al die trappe klim in Wenen, kom ek
gou by die bestemming. Vir oulaas rook in die rookhokkie.
“Kom rook saam
met die stoutes,” nooi ’n man gul. Die sigarette-bak lyk soos ’n Dali-kunswerk.
Ek kyk na die
kaart van Wenen en trek met ’n swart pen strepies. Hier was ek; daar sou ek nog
wou wees.
Die Innere
Stadt was hoofsaaklik die vertoefplek met oopbus-toere na die omstreke. Maar
die kongres was eerste prioriteit. ’n Opwindende, leersame kongres.
Uiteindelik
stap ons in. Die gewone veiligheidsmaatreëls in die vorm van ’n speelse video
met dansende jong meisies volg. ’n Parodie van die ernstige aanwysings.
Dan die stem
van die kaptein: “Welkom aan boord. Weens die stakings, het ons min personeel
aan diens en dus sal die diens minder flink wees. Ons het ook beperkte ...”
Nou ja. Dan
volg ’n toebroodjie en ’n kerrieslaai. (Brekfis is ’n kaasbroodjie en joghurt
en ’n appelmoes.) Wyn en bier is daar. Maar dit vorder alles stadig. Stakings
is stakings. En van die puik kos op Air France is daar nie nou sprake nie. Ek
kla nie. Bly in Zen-modus.
Ek kyk na Youth
met Michael Caine en Harvey Keitel. ’n Parodie van hoe ’n film gemaak word en
die ellendes van oudword, liefdesverraad, en ja: dat jeug vermors word op die
jeug. Paul Dano is skitterend as die akteur wat vies is oor mense hom herken
vir die verkeerde rol as ’n robot en wanneer hy dan Hitler “speel”, besef ’n
mens opnuut hoe skitterend hierdie man is, wat ek laas in War and peace
gesien het.
Die ouer aktrise herken ek nie; genugtig! Jane Fonda stuur haarself
so hemelhoog op dat ’n mens net kan bewonder. Dan kyk ek ’n dokumentêr oor
Peggy Guggenheim: Peggy. Sy het Jackson Pollock ontdek, onderhou en
binne die moderne kunswêreld van New York gepromoveer toe niemand in hom geglo
het nie. Haar verhouding met mans, haar jeug, haar neusoperasie wat misluk het,
haar huwelik met Max Ernst word eerlik vertel op bande wat ontdek is.
Daaromheen is daar onderhoude met gesiene kunskenners wat die modernisme
verduidelik. Haar gewoonte om haar tong uit te stoot soos ’n akkedissie word in
enkele kameraskote weergegee. Haar huis in Venesië het ek besoek en
vanselfsprekend is die Guggenheim in NY ’n gunsteling-plek. Edmund White praat
uitstekend oor haar werk en hoe sy agter die skerms kunstenaars raakgesien het.
Ons eie Pretty
Yende is in Air France-tydskrif. Ek onthou hoe ek haar die eerste keer as ’n
jong student aan die UK hoor sing het by Angelo Gobbato se afskeid en toe het
hy voorspel dat sy nog ’n groot ster sal word.
“Asem is alles
wanneer jy sing,” verklap sy. “Jou asem lei jou. Dit is wat jy moet beheer.” Ook
waar van die digkuns, dink ek.
Dis drie vm.
Ek drink ’n glasie melk en presies 9.10 land ons. Deur paspoortkontrole. Hoe
lekker om in Afrika te wees.
“Was your trip
good, Mama?”
“Very, very
good.”
Hy tjap my
paspoort.
’n Gawe swart
man help my om die doodskis op te laai, in te tjekkereer en nou’s dit Kaap toe.
Weer deur die
kontroles. Laptop uit, sak deur, baadjie deur, selfoon deur ...
Oor ’n
driekwartuur vertrek ons. Die pad is lank en swaar.
Ek wag
geduldig. Besluit om koffie te drink en raak verdwaal in e-posse. ’n Jong swart
man klop my op die skouer.
“Kom, ons gaan
nou vertrek.”
Die vlug is
halfleeg en SAL maak op vir die stroewe kos op Air France met ’n heerlike
vislunch wat ek verorber met ’n glasie water.
Die pendeldiens gooi my af en omtrent halfvier stap ek in my koue appartement in. Sms die
geliefdes en gaan slaap. Na Wenen se 32 grade is die koue Kaapstad ’n bietjie wreed op die
sinne. Ek sorg dat ek dadelik in die bed klim. Gooi ’n stapel klere in die
wasmasjien en droom van Wenen.
Skrik wakker.
Gooi nog ’n duvet oor die bed. Sekere stede verlaat ’n mens bepaald moeiliker
as ander.
Afskeid
Daar is sekere
stede (soos geliefdes) wat mens moeilik verlaat.
Deur hulle
word mens geteister deur ’n vlugvertraging
van
herinnering of verlies aan jou enigste paspoort
tot nuwe
ervarings liefde of ’n belangrike afspraak.
Daar is sekere
stede (soos geliefdes) wat mens swaar verlaat.
Oor hulle
draai die vliegtuig vir oulaas te lank
vir ’n
panoramiese blik of keer selfs terug weens die weer
van hul
veranderende emosies – net om mens wéér in die steek te laat.
Daar is sekere
stede (soos geliefdes) wat mens nooit verlaat
weens
willoosheid, herinneringe of ’n onverwagse coup d’etat.
Montevideo
(Verdraaide
raaisels. H&R. 1990).
Hierdie stad
en kongres sal lank in die gemoed bly draal. In die nag laai ek foto's af van
die kongres met kollegas.
Die lekker
brekfis in die Rathauspark hotel, die etes in San Giovanni ’n blok van die
hotel, die Votivkerk en die Freudpark - dit alles sal ek mis.
En die
Freud-museum.
© Joan Hambidge