Bibi Slippers - Fotostaatmasjien (2016)

Bibi Slippers - Fotostaatmasjien. Tafelberg Uitgewers, 2016. ISBN-13 : 9780624080732

Resensent: Joan Hambidge

Bibi Slippers se gedigte werk met die idee dat daar niks nuuts onder die son is nie. Hierom die titel Fotostaatmasjien. Hoe sal ons hierdie gedigte beskryf? Popverse? Hip-verse?

Dalk anti-poësie? Found poetry? https://en.wikipedia.org/wiki/Found_poetry Besoek 9 November 2016

Found poetry dan in die sin dat 'n bekende teks nuut omraam en in 'n nuwe gedaante betekenis kry.

Dalk post-postmodernisme?

Die geel bundel – modern met ‘n getuigskrif van ‘n Juffrou uit standerd drie (wat weer sterk herinner aan ‘n Jan Wolkers-agterblad) wil debunk. Die vrome skrywer se CV word hier dus uitmekaargetrek. Slippers het ook haar eie TV-program waar sy met boekmense op en buite haar bed gesels. ( http://indiebedmetbibi.com/ In die bed met Bibi. Besoek 9 November 2016)

Hierdie bundel herinner aan die tegnieke wat Dan Roodt gebruik het in Kommas uit ‘n boomzol (1980) toe hy die gek geskeer het met die verskyning van Opperman se Komas uit ‘n bamboesstok (1979). Veral waar die "meisies en moffies" in die letterkundige laboratorium aan DJO se lippe gehang het.

Maar om die spot te dryf met die ikoon, moet jy die stylfigure van daardie digter goed begryp. (Ons onthou immers die vraelys in Roodt se bundel). J.C. Kannemeyer het indertyd gemeen dat daar nie een goeie gedig in die bundel is nie. Missing the point completely.

Die bundel is heldergeel uitgegee. Over the top. Jou konvensionele digkuns-leser sal waarskynlik ontstig raak oor die aanslag.

Maar om hierdie soort gedig te skryf, moet jy die kanon ken. Die gedig “Antjie Krog wat wag om te gebeur” (31) is ‘n voorbeeld hiervan. Die ironies-siniese einde som dit alles op:

[...] 

die naaste wat ek nog aan die waarheid was

is Antjie Krog in ‘n swart swembroek

op ‘n duikplank wat gereedmaak om te spring

maar die oomblik voor die sprong stop

as sy besef sy’t nog

haar ronderaambril op.

Dit is 'n bundel wat handel oor die digkuns en die betekenis van die digkuns word ook as 'n vermorsing van tyd gesien. Tog word daar in gesprek getree met ander (ouer) digters: C.M. van den Heever, Barend J. Toerien, Adam Small, Breytenbach.

Dis hierdie ambivalensie wat die bundel laat voorstu.

Die gedig as artefak word belig in 'n polkakol-vers (44).

Alles staan in die teken van nabootsing, afkyk (die outentieke nabootsing van 'n Gucci-sak, 72). "Die resiesfiets en die reier" (na Paul Fattaruso, 55) speel met hierdie gegewe van die oorspronklike vers wat in die naskrywing 'n nuwe betekenis kry.

Instagram maak ook hier die buiging, neffens die fotostaatmasjien, selfone, YouTube, emoji's. Ja, ook Google, die grootste, oopwaaierende gedig.

1977

dubbele moordenaar Gary Gilmore se korneas

is na sy teregstelling op twee ontvangers oorgeplant.

sou hulle nog sien na byna veertig jaar? flits daar

ooit voor die oë 'n onbekende beeld verby, 'n bord

vol steak en aartappels, onaangeraak, ingebrand

op DNS, dié polaroid-skoot van 'n laaste maal

Polaroid en Warhol. Vinnige kuns. Maar agter die afdruk, skuil daar baie kennis en navorsing. Daar word geboogie-woogie met Ingrid Jonker en 'n skitterende satire gepleeg oor Thamsanqa Jantjie oor sy "handgebare" (104). In verskillende weergawes - met motto's selfs van Slavoj Žižek, word die bedrogspul van 10 Desember 2013 aan die kaak gestel. Die "tye en swye" verwys weer na 'n ander postmoderne bundel.

"Even if they call me a fake, I am the great fake because I expose what is going on in the goverment and the system". Dus waar die keisers en die kiesers ewe kaal is.

In die afdeling Dubbelfoute word Anne Carson aangehaal: "Metaphors teach the mind to enjoy error. There is an ancient Chinese proverb that says: brush cannot write two characters with the same stroke. And yet that is exactly what the good mistake does." Ons ken ook Roman Jakobson se uitsprake oor metafore en metonimia wat lyk soos die denkwyse van 'n persoon wat ly aan afasia!

Foute, opsetlike spot met plagiaat, pastiches, copy & paste word hier uitstekend aan die kaak gestel. Chester Carlson, en xerografie, kom aan bod in die openingsgedig. (Chester Carlson – Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Chester_Carlson Besoek 9 November 2016)

Die liefdesverse tref in die maag. 'n Bloedhou soos die digter bely. Liefdesverse bly maar halfhartige pogings; dis al soveel keer gedoen!

Die digter, reklameer die publisiteitspamflet, neem die rol van monnik in die middeleeuse skriptorium aan. Uit die gevormde kuns is daar wél kuns te pleeg. Die gedig word letterlik ook artefak, soms skeefgedruk, soms gekleurd en die duidelikste interteks is Willem Boshoff se KykAfrikaans (1980) met sy visuele en konkrete gedigte.

Kyk byvoorbeeld na sy titels:

 1. Aan 'n Lyntjie
 2. Eenduisend en Een
 3. Gekrap
 4. Getikte Kwashale
 5. Hekelskrif
 6. Pro Patria
 7. Skrifskerwe
 8. Stadsplaas
 9. Verskanste Openbaring
10. Vierletter Woorde
11. Vlegskrif
12. Ydele Herhaling van Woord

Van hierdie gedigte is later uitgestal as silkscreens. Sy bundel was 'n homage en 'n vaarwel aan die tikmasjien. Waarskynlik is Slippers se bundel 'n homage aan die fotostaat (wat soms ook kopiereg-oortredings impliseer). Poetry as garbage (in navolging van Elizabeth Bachinsky), maar ook as artefak dus. Soms is die gedig as fotostaat helder; soms is die ink al op. Soms skeefgedruk.

Opperman was immers ons eerste postmodernis - veral met Kuns-mis, 1964 - en hierna het vele digters dit verder geneem.

Motto's word uit die pop-wêreld en ernstige letterkundige geneem: post-postmodernisme demokratiseer en ver-Trump immers alles. Die geel aanslag is pure Andy Warhol, 'n popkunstenaar bekend vir sy afdrukke, maar ook vir sy roemryke loopbaan met aktrises en die skep van 'n nuwe identiteit. Bibi Slippers se persona op Litnet en in onderhoude is speels, manies – jy kan die gedigte nie loslees van die digter as jongleur nie. Sy debunk dan ook die gedagte van die digter as stil, eensame, misverstane figuur. Diegene wat in die verlede geïrriteerd was met 'n haar openbare persona en uitstal van haar self (soms met haasoortjies, soms op 'n bed) sal moet toegee: hierdie skiewie in die skriptorium weet van dig!

(Hierdie resensie word geplaas met vriendelike vergunning van Fine Music Radio)