Sujit Saraf. The Peacock Throne.
Resensent: Joan
Hambidge
Paul Scott (1920
- 1978) se The Raj Quartet bly
waarskynlik die toetssteen vir ‘n groot
roman oor Indië en verskeie films het al hierdie komplekse kultuur
gerepresenteer: sir Richard Attenborough se Gandhi en al die
speelse films uit Bollywood lewer eweneens ‘n bydrae om iets vir die Westerse
waarnemer te ontsluit. Boonop is ‘n reis deur hierdie landskap ‘n
verbysterende, oorrompelende ervaring wat so diep op die psige inwerk dat mense
selfs siek word. Daar word vertel dat
Jung flou geval het voor ‘n besoek – omdat hy besef het die psigiese impak gaan
hewig wees. ‘n Reis deur die bekendste plekke, maak ‘n mens bewus van ‘n
leefwyse wat jy net met een woord kan opsom: paradoks.
Uiterse armoede
teenoor luukse hotelle; sofistikasie teenoor verlooptheid in die stad Moembaai
met glansende Bollywood, puik restaurante, IT-sofistikasie en wát nog.
Delhi weer met
duur hotelle en daar doer stap ‘n koei luilekker oor die straat, terwyl die
kinders krieket speel op die veld.
Hier is skrywers
opgelewer soos V.S. Naipaul – wat die Nobelprys in 2001 verower het – Salman
Rushdi (wat later uitgewyk het), Vikram Seth, Arundhati Roy, die Desais en
andere.
Sujit Saraf se
750 bladsy roman heet The Peacock Throne waarin
die outeur hom ten doel stel om die Indiese leefwyse uit te beeld. Daar is ‘n
handige glossarium agterin vir die toegewyde leser.
Delhi. Meer
spesifiek, Chandni Chowk, ‘n besige straat.
Gopal Pandey het
‘n chai-stalletjie.
Op 31 Oktober
1984 is Indira Gandhi vermoor.
En die roman
ondersoek die impak van hierdie daad op Gopal se lewe wat skielik uit beheer
raak, omdat hy geld kry.
En dan begin jy
lees aan aan ‘n lang roman. Voorin is daar ‘n kaart: die Rooi Fort, die
Delhi-stasie waar ons een nag geslinger-malinger het op pad om trein te kry na
die Taj Mahal, koorsig en siek van die griep en die maaggedoentes.
Die outeur wil
dus die leser binne die werklikheid plaas:
gesitueer dan in 1984 en vanaf die openingsin, word die leser betrek by
‘n vinnige vertelpas.
Dit is inderdaad
‘n epiese vertelling van moderne Indië, geskryf deur ‘n
binnestaander/buitestaander teenoor Scott se ervaring van Indië, wat hy tydens
die Tweede Wêreldoorlog beleef het. The
Peacock Throne behoort tot die sub-genre van die Ramayan of epiese roman. Die titel slaan op die Moeghaalse troon.
Die Perse het hierdie troon in 1739 gesteel.
Die roman is
ongelooflik gedétailleerd beskryf vol verwysings wat beteken dat jy die hele
tyd na die glossarium moet blaai vir die betekenis van die die begrippe kurta
of kalash. Vir hierdie leser het dit die ontsagwekkende en oorrompelende
ervaring van Indië teruggebring met al die jukstaposisies wat die reisiger
tref.
In die roman
word die hoofkarakter as miopies uitgebeeld – ‘n simbool wat vanselfsprekend al
so oud soos die berge is en dat die blinde / bysiende beter kan sien as die een
met sig. O Teiresias, eet jou hart uit.
Vir die leser
wat belangstel in die geskiedenis, is daar fassinerende aspekte om te ervaar:
die kaste-stelsel en die oorgang na ‘n sogenaamde demokrasie; die impak van die
verkiesings en hoe gewone mense se lewens beïnvloed is hierdeur.
Dit is ‘n vlot,
onderhoudende roman wat lekker-lees. Dit is egter nie ‘n Vikram Seth nie. Dáár
word die spanning tussen Moeslem en Hindoe met groter delikaatheid en tekstuur
verbeeld. Ek vermoed dat hierdie leser dikwels buite die gebeurde gevoel het, omdat ‘n mens nie werklik bekend is
met die fynere nuanses van die geskiedenis nie.
Die roman
verbeeld die dénouement in die
Indiese geskiedenis in ‘n roman wat leesbaar is, maar beslis nie die hoogtes
bereik van die epiese, oftewel Ramayan voorgangers
nie. Die verhaal van die gewone man wie se lewe dramaties verander deur
omstandighede van buite – hier o.a. deur geld wat hy kry – is deur Etienne
Leroux in Die mugu verhaal.
Die outeur is ‘n
ingenieur en werk tans in Kalifornië wat ‘n interessante blik-van-buite
impliseer. Hy is nog jonk (38) en ek dink dit is die soort roman wat ‘n ouer,
wyser skrywer méér genuanseerd sou aanbied.
Vir die leser
wat bekend is met die konflik tussen die Moeslems en Hindoes, die geskiedenis
van Indië, weet waarom moskees opgeblaas word, sal die roman geniet.
Vir dié leser
wat nie wil kopkrap met lang, formele sinne en beskrywings nie, gee dit liefs
‘n mis.
Dikwels word te
veel inligting ook op die karakters se binnespraak gelaai, soos dat die roepee
se wisselvalligheid te danke was aan Mevrou Gandhi se optredes ensomeer.
Dit is en bly
maar altyd ‘n probleem met ‘n roman wat jy buite ‘n bepaalde kultuur wil
versend. Wat gaan die buite-leser tog begryp van al die ingewikkeldhede van ‘n
bepaalde kultuur-opset, al dan nie?
Ek wel gaan
nalees oor die Moeghaalse Ryk om presies uit tevind wie Bahadoer Shah Zafar en
Baboer was. En uitgevind dat ‘n bai die Madama in die Bordeel is.
* Oor die
geskiedenis van die “Peacock throne” is die Wikipedia geraadpleeg.
[Hierdie
resensie word met vriendelike vergunning van Die Burger geplaas.]