Petra Müller. Night Crossing. Tafelberg Uitgewers, 2006. ISBN 978-0624044642.
Resensent: Joan Hambidge
By die bekendstelling van de bekroonde
digter, Petra Müller se Night Crossing
het die vermaarde digter en Dante-vertaler, Patrick Cullinan ‘n belangrike
opmerking gemaak: dat ons hier te lande deur sowel Engels as Afrikaans
beïnvloed word. Dit is beslis waar: Opperman het altyd sy bewondering vir Roy
Campbell bely, om een voorbeeld te noem. Waar sou ons in Suid-Afrika gewees het
sonder Gus Ferguson? Dit is juis om hierdie kulturele uitruiling, wat ‘n mens
die kleinlike reaksie op Antjie Krog se vertalings, Body bereft so jammer gevind het.
By dieselfde bekendstelling het Petra
Müller ‘n belangrike punt gemaak: haar moeder het vir hulle as jong kinders
Engelse verhale en gedigte voorgelees en nou ja, die taal-van-die-moeder het ‘n
impak op die digter se taal, as ‘n mens Julia Kristeva se Desire in language sou betrek.
Die jongste bundel – wat ‘n herskrywing,
herdigting, herbelewenis is van o.a. Die
aandag van jou oë – is geskryf vir kleinkinders woonagtig in die buiteland
wat nie Afrikaans magtig is nie. Hierdie bundel handel oor die afsterwe van die
lewensmaat, maar dit word ‘n kartering van liggaamlikheid, liefde, afsterwe en
die “die aandag van jou oë” is die leser se betrokkenheid by die intieme aard
van die skryf- en lees van poësie. By die reeds genoemde bekendstelling het die
digter die verse voorgelees en haar roerende vertolkings ontsluit iets van die
magies-misterieuse aard waarna Cullinan verwys het.
Die ware poësie, so weet ons uit Neruda,
besoek die digter en oorval hom/haar met ‘n bykans obsessiewe of verterende
passie. Dit is beslis die geval met Night
Crossing.
Die lieflike omslag – wat oorspronklik
in Martin Versfeld se studeerkamer gehang het,
is ‘n akwarel:”Hebridian scene”.
Die soeke ná die geliefde na die verlating,
kan net deur ‘n gedig gestil word en hierom is die gedigte gevul met tekens van
die geliefde. In A lover’s discourse
verwys Roland Barthes na hierdie oorrompeling van tekens deur die afwesige
geliefde. Juis te meer so wanneer die geliefde nooit weer bereik kan word nie.
In “glyph” met sy onbedoelde verwysing na Derrida, word die geliefde “my love,
my life, my lief” in skrif, alfabet en ‘n rune-sisteem.
Die volgehoue spel van afwesig/aanwesig
– bykans soos Isis wat soek na haar verlore Osiris – is die kragpunt van
hierdie aangrypende bundel.
“You have to be strong” bely welke eise
die skryf van gedigte behels, ‘n siening waarmee elke ernstige digter kan
identifiseer. Ek lees altyd ‘n bundel van agter na voor, en dan weer van voor
na agter en so in my agterstevoorom-lees, staan die “Little-Isis”. So word my
instink reg bewys.
Müller is ‘n mitologiese digter, nie
alleen in haar aanroep van o.a. die Griekse, Skotse, Joodse kultuur nie, maar
weens die eie mitologie wat sy skep. Dat die digter as’t ware haar eie
tekensisteem skep. In hierdie verband moet die verbluffende “Mountain Injury”
vermeld word waar sy as ‘n Nebukadneser tot genesing kom.
Ons lees:
The telephone sang
its loud,
unanswered song.
‘n Gedig wat jou diep tref, is “Pears in
Autumn” waar daar vir die sterwende geliefde klein stukkies peer gevoer word
en in die skerpste détail na sy tong
gekyk word. Maar dit word ‘n vers oor herfs, oor ‘n eenmalige, lieflike,
oorrompelende herfs en die skoenmaker wat vir haar ‘n digterlike reël skenk:
To sweep is holy, says Krishna, the
shoemaker, my friend,
and patience with leaves, milady, is
life.
Vir die liefhebber van haar digkuns, sou
dit van waarde wees om die Engelse bundel teen haar Afrikaanse werk te plaas en
te sien hoe sy die verse ómdig, herposisioneer, temas herhaal. Ook hoe die
aangesprokene dikwels terugpraat en die gedigte laai met nuwe betekenisse.
Sy vang die wesensaard van die Engelse
ritme op in ‘n oortuigende, oorrompelende, lieflike bundel. Dit is ‘n bundel
wat inbeweeg in die onrustige toestand tussen lewe en dood, kreatiewe gedagte en gedig. Die digter het
tuisgekom in Engels met ‘n vaardige, meesleurende, oorrompelende bundel.
[Hierdie resensie word met vriendelike
vergunning van Fine Music Radio geplaas.]