Jeanne Goosen: ‘n Paw-paw vir my darling. Kwela boeke, 2006. ISBN 0 7967 0241.
Resensent: Joan
Hambidge
Elke beroep het
sy ingeboude gevare en eise. Die beroepsresensent word uitgeskep as die
resensie negatief is; verheerlik as dit positief lui. Met die jare leer jy om
die kaf van die koring te skei en jou te troos aan jou oordeel wat ingekleur is
deur die oomblik, die modes van die tyd en die letterkundige klimaat. Dikwels
keer jy terug na boeke en lees jou eerste indruk – en dit is terloops al wat ‘n
resensie behoort te wees – en voel: ek was tog nie verkeerd nie. Of jy kyk
terug en dink hoe die tyd verander het en die eerste lesing te postief was. Die
goeie resensent is soos ‘n Recce. Jy moet fiks wees en net luister na die
opdrag in jouself: is dit ‘n goeie boek en wie is die teikengehoor?
Toe Jeanne
Goosen se ‘n Pawpaw vir my darling
in 2002 verskyn het, was ek gaande oor die boek. Marlene van Niekerk het ‘n
dwarsklap na my uitgedeel omdat ek die boek as te positief ervaar het en
ellelange ander satires aangestip wat oortuigender is.
Goosen is ‘n
vernuwer in Afrikaans en haar Om ‘n mens
na te boots, Ons is nie almal so nie en Lou-oond, om drie seminale
tekste uit te sonder, bly hoogtepunte in Afrikaans.
Ook haar
weeklikse rubrieke in By stip ‘n aweregse blik aan met satire en swart humor as
haar handelsmerk.
In ‘n Pawpaw vir my darling het sy dit
weer oor die Afrikaner van die verkeerde-buurt worstelend met die nuwe
Suid-Afrika. Om die nuwe Suid-Afrika te verstaan, moet jy natuurlik telkens die
oue inbring.
Dit lewer skerp
sosiale kommentaar en beweeg verby politieke inkorrektheid in ‘n post
1994-Suid-Afrika.
Tsjaka, die
Beeslaers se hond, is die verteller: “’n free spirit en stud” en hilariese (dog
hartverskeurende figure) soos Tango du Toit, die Beeslaers, Elvis en Mabeline
kom gooi hier in draai in ‘n verhaal vanagter die wa-wiel-hek.
Pretoria.
Pretoria verdeel
in sy kommen Weste en ryk Ooste en ‘n verdwaalde poedeltjie, Mignon, versteur
die orde.
Loslyf, Frik du
Preez- en Jaap Marais-strate, ‘n Emsie Schoeman-sopkombuis, Lucky Dube, slap
tjips, chicken peri peri, bunions, Charlise Theron en wie nog.
Elvis het ‘n
“cherry” wat Indies is; Rusty het ‘n gay-verhouding met ‘n nurse in
Vanderbijlpark.
Hiperbool en
stereotiep.
Rusty dra ‘n
nommer 13-skoen, werk by Yskor en ry haar mini met ‘n swaar voet.
Girla van Huis
Herfsblaar.
‘n Intrige by ‘n
Bles Bridges-konsert.
Hierdie roman
doen vir die vertelkuns wat P.G. du Plessis se Siener in die suburbs vir die dramakuns in Afrikaans gedoen het,
was my oordeel.
En dat dit ‘n
soort antwoord wil wees op Van Niekerk se Triomf
sonder die outeursmanipulasie en dat ek diep onder die indruk was van die fyn
orkestrasie van elke tema en motief. Ek was te midde van lagbuie ook ontroer
deur die verdriet rondom Rusty se afgetekende kind en die soeke na erkenning by
‘n Bles Bridges-konsert.
Die leser sal
egter self moet besluit of die tyd hierdie boek ingehaal het en of die roman
nog so snaaks is.
Is die patos
steeds daar?
Of word satire
se tande ongelukkig deur die tyd getrek?
Is dit steeds
snaaks om die spel met “pawpaw” – Pretoria-Oos Afrikaners se uitspraak van pa
en Wôterkloof aan te hoor?
Overgesetsynde:
as ‘n Seder val in Waterkloof vandag
weer opgevoer word, sal dit dieselfde trefkrag hê as indertyd? Of is baie van
die grappe nou erg gedateer?
Damnville (nie
Dannville nie) wil alreeds ‘n verwringing van die werklikheid aanstip en dat
ons hier iets oordrewe en sat gaan aantref.
Jeanne Goosen
kan vertel. Dis nou maar wors.
Haar blik op
vernaamdoenery is ‘n handelsmerk net soos die gebruik van platwoorde (Huibie
Hoëhol) en die verwringing van bekendes se name (die arme Lina Spies!).
Een van my
kollegas weier om ‘n eerste goeie leeservaring te bederf. “Nee,” meen hy. So ‘n
boek moet jy onthou nes dit was. Dis amper soos om ‘n skoolre-unie by te woon.
Die teleurstelling is net te groot!”
Die hou op die
maag is egter minder fel.
[Hierdie resensie
word met vriendelike vergunning van Die Volksblad geplaas.]